اندیشه بنان

 سه چیز عذر ناپذیر است

در حدیث آمده که سه چیز عذر ناپذیر است : اداء امانت ، وفاء به عهد ونیکی به والدین.

امانت باید اداء شود چون حق الناس است ، ملک دیگران است و تصرف  در آن خاص دیگران است  ونمی توان در آن تصرف کرد ونمی توان  آن را در صورت در خواست صاحبش  نگه داشت . پس باید به هرصورت ممکن مسترد نمود .

هرگز نمی شود عذر آورد که صاحب امانت انسان فاجر است پس نباید به   او  برگردانده شود چرا که امانت از باب اینکه امانت است باید برگردانده شود بدون هیچ شرطی وبدون هیچ قیدی .

حال اگر مال فاجر امانت سپرده شد باید به او مسترد گردد چون وجوب استرداد مربوط می شود به خود امانت   نه امانت مومن  ویا امانت انسان صالح وامثال آن .

پس هرگاه  کسی امانت را پس ندهد  وعذر آورد عذر او پذیرفته نیست.

همچنین است وفای به عهد چون وفای به عهد هم مقید نگردید به عهد خوبان بل وفا متعلق است به خود عهد پس باید به آن وفا شود هر چند این عهد با شخص فاجر بسته شود .

ونیز چنین است نیکی به والدین که حتما باید صورت گیرد حتی اگروالدین بد باشند چون بر ونیکی به والدین مقید نشدند به والدین خوب بل مقید شدند به والدین هرچند بد هم باشند .بنا بر این نیکی به والدین باید صورت گیرد اگر چه والدین فاجر باشند.

امام صادق عليه السلام فرمود:

ثَلاثَةٌ لا عُذرَ لِأحَدٍ فيها : أداءُ الأمانَةِ إلَى البَرِّ و الفاجِرِ ، و الوَفاءُ بِالعَهدِ لِلبَرِّ و الفاجِرِ، و بِرُّ الوالِدَينِ بَرَّينِ كانا أو فاجِرَينِ .
سه چيز است كه هيچ كس درباره آنها عذرش پذيرفته نيست: یکی برگرداندن امانت به صاحبش خواه صاحب امانت نيك باشد يا بد  و دوم  وفاى به عهد چه برای  نيك و چه بد، وسوم  نيكى كردن به پدر و مادر، خواه خوب باشند يا بد.     ( الخصال ، ص ۱۲۳ ،  ح۱۱۸ )

به هر حال هیچ عذری نسبت به کوتاهی در اداء امانت  و وفاء به  عهد  ونیکی به والدین پذیرفته نیست چرا که این امور عذر ناپذیرند  و اعتذار نسبت به آنها پذیرفته نیست .