با امام جواد (ع) بیشتر آشنا شویم

 

• شناسنامه امام جواد (ع)

امام جواد (ع) که نامش محمد وکنیه اش ابو جعفر ثانی والقابی همچون تقی ، نجیب ، قانع ، مختار، منتجب ، عالم و مرتضی ، جواد،رضی ،  صادق ، صابر ، فاضل (حدیقه الشیعه ، ص۶۶۶)دارد خداوند متعال او را در سن چهل وهفت سالگی امام رضا (ع) به او عطا کرد وتنها فرزند این امام بزرگوار بود. ودردهم رجب سال ۱۹۵در مدینه به دنیا آمد و در سن هشت سالگی به امامت رسید ودر آخر ذیقعده سال ۲۲۰  درسن ۲۵ سالگی توسط معتصم عباسی به شهادت رسید وجمعا ۱۷ سال امامت نمود .حاکمان وقتش هم مامون ومعتصم بودند.

 

• اسامی والقاب مادر امام جواد (ع)

مادرامام جواد (ع) ام ولد و از اهل نوبه و از دودمان ماریه قبطیه واز افضل زنان عصر خود بوده است. اسامی  والقاب آن بزرگوار عبارتند از:  سبیکه ، خیزُران ،  طَیِّبَه ،  طاهره مطهره ، ریحانه ، مرضیه .

شایسته استه شرحی هر چندکوتاه ومختصر نسبت به این اسامی والقاب داده شود .

سبیکه

سبیکه  نامی است که والدین او برایش برگزیدند و سبیکه به طلا ونقره گداخته شده وآتش دیده  اطلاق می شود . زر وسیم گداخته شده ارزش بیشتری نسبت به زر وسیم خام وغیر گداخته دارند. زر وسیم هم ارزشمندند وهم ارزش ذاتی دارند .گوهر ی هستند که بالذات ارجمندند.

برخی از خانواده ها برای آنکه ارجمندی را به فرزندان خود  تلقین کنند  نام شان را سبیکه می نهادند تا آنان در زندگی قدر وشأن خود را بدانند واز کارهای ناپسند وناشایست (که قدر  ومنزلت آنان را می کاهد)  برحذر باشند. ودر صدد باشند تا گوهر وجود خود را حفظ نموده  وعزت وحرمت خود را از دست ندهند .   وسبیکه نام اصلی ونام والدینی این بانوی بزرگوار است   یعنی نامی است که پدر ومادر بر روی او نهادند بدین امید که او بداند گوهر است تا در صد د باشد گوهر وجود خود را حفظ نماید .

و اوچنین بود  یعنی او در زندگی حقیقتا سبیکه وگوهر بود  ودر آتش سختی ها ی زندگی نه تنها از گوهر اوچیزی کم نشد بل بر  گوهر او افزوده شد . وبا آنکه کنیز بود اما سر آمد همه کنیزان  بل افضل زنان عصر خود بود .

خیزُران

خیزران به چوبی گفته می شود که هرچه خم شود به آسانی شکسته نمی شود .  در گذشته برخی خانواده ها برای آنکه تاب آوری فرزندان خود را بالا ببرند  تا با فشار حوادث زندگی نشکنند نا مشان را خیزرا ن می نهادند  تا با تلقین این نام مقابل حوادث تاب آورند  ونشکنند  واز مدار زندگی خارج نشوند  بلکه بعکس مقاومت کنند  وآستانه تحمل خود را بالا آورند   وحوادث را از سر خود بگذرانند  ومجددا پس از تحمل حوادث سخت زندگی عادی خود را شروع کنند .

برخی از حکیمان معتقدند که انسان در زندگی باید مثل ساقه های گندم منعطف باشد  یعنی همچنانکه گندمزارمقابل طوفان باد  قامت خود را با انعطاف خم می کند تا طوفان باد عبور کند وپس از گذشتن طوفان باد  سر بلند می کند وبه رشد ونمود خود ادامه می دهد  انسان هم باید اینگونه باشد یعنی مثل چوب خیزران انعطاف داشته وآنگاه که حوادث اتفاق افتاد با انعطاف وصبوری از سرخود بگذراند  وپس از یایان حوادث به رشد وبالندگی زندگی خود ادامه دهد .

نام خیزران  را  امام رضا(ع) برای این بانو انتخاب کرد و تصورمی شود که  امام رضا (ع) این نام را  بدین خاطر انتخاب کرد تا در مقابل مشکلات وحوادث گوناگون با صبوری انعطاف به خرج دهد وحوادث را از سر خود بگذراند ؛ چرا که می داند حوادث زندگی او زیاد است واین بانو باید مثل چوب خیزران  انعطاف واستقامت به خرج دهد تا حوادث ومشکلات سنگین زندگی را یکی پس از دیگری پشت سر گذارد وآنگاه به رشد وبالندگی خود ادامه دهد . آری از این رو است که حضرت  نام او را خیزران نهاد .

طیبه

طیبه یعنی تمیز، پاک ،دلچسب وگوارا ؛ در مقابل خبیثه که به معنای پلید ، آلوده ونفرت انگیز است به عطر چون بوی خوش وشامه نواز دارد “طیب” گویند  وبه درخت ریشه دار پرشاخه وپرمیوه که همواره میوه می دهد “طیبه”  خوانند چنانکه به غذای تمیز وگوارا طیب  وبه زندگی زیبا وشیرین ودلچسب هم “حیاه طیبه” گویند . شهر مدینه  بس که در نگاه پیامبر(ص) جالب ودلچسب بود حضرت لقب  “طیبه”  به آن داد .

در مجموع هر آنچه که دلچسب ، زیبا وتمیز باشد را طَیِّب وطیبه گویند . وبرخی از خانواده ها مایلند نام فرزند شان را طیب و طیبه بگذارند تا دلچسب ودلپسند باشند .

واز القاب مادر گرامی امام جواد (ع) طیبه است که پیامبر از قبل این لقب را به او عطا کرد.چون در نقل آمده که حضرت در توصیف امام جواد (ع) فرمود : بِاَبی اِبنُ خِیَرَهِ الاِماءِ  النُوبِیَّهِ الطَّیِّبَهِ . پدرم فدای آن پسری باد که فرزند بهترین کنیزان  از اهل نوبه بوده وانسانی پاک وپاکیزه بود.

یعنی زنی که همچون شجره طیبه  دارای وجود پر ثمر  وانسانی با اصالت وریشه بوده ، بانویی که زندگی را شیرین و گوارا نموده  و فضای زندگی از رائحه دلنشین وجود او عطراگین می شد ؛ ظاهری آراسته  وباطنی پاک  وتمیز  ومرام ومنشی زیبا ودلنشین داشت.

طاهره مطهره

از القاب جناب خیزُران  طاهره مطهره بود که این لقب را حضرت امام رضا (ع)به او داد وفرمود :

قَد وُلِدَ لی شَبیهُ مُوسَی ابنِ عِمرانَ  فالِقُ البِحارِ  وَ شَبیهُ عیسَی ابنِ مَریَمَ  قُدِّسَت اُمٌّ  وَلَدَتهُ قَد خُلِقَت طاهِرَهً  مُطَهَّرَهً .  (بحار الانوار ، ج۵۰ ، ص  ۱۵) برایم فرزندی به دنیا آمد شبیه موسی  شکافنده دریاها  وشبیه عیسی ابن مریم است چرا که او را مادر مقدسی به دنیا آورد که خود هنگام خلقت پاک و پاکیزه بود .

طاهره یعنی زنی که از آلودگیهای اعتقادی  ورفتاری  وگفتاری پاک است  واز او سخن زشت  ورفتار زشت مشاهده نمی شود.

 

مرضیه

مرضیه به کسی گفته می شود که مردم  واطرافیان از او راضی باشند وبه ویژه به کسی گفته می شود که خداوند متعال از او راضی باشد . جناب خیزران  مرضیه است  چون با این صفاتی که از او ذکر شد هم خداوند متعال از او راضی است  وهم مردم از او راضی اند. این لقب مرضیه درکتاب (حدیقه الشیعه ، ص۶۶۶) ذکر شد.

 

 ریحانه

ریحانه یعنی گل وگیاه خوشبو  وجناب خیزران مادر گرامی حضرت جواد الائمه (ع) ریحانه وگل است  زیرا آنکه در زندگی سبیکه وخیزران باشد  واز نظر معنوی طیبه ، طاهره ، مطهره ومرضیه باشد بی گمان گل زندگی است  و می ارزد که به او گفته شود ریحانه .

 

خِیَرَهُ الاِماء

از القاب جناب خیزران  خیره الاماء است  واین لقب را چنانکه قبلا خواندیم پیامبر (ص) پیش از آنکه این بانو به دنیا بیاید به او داده است .خیره الاماء یعنی کنیز برگزیده ،  سرآمد کنیزان  و امه وکنیزی که هیچ کنیزی  به پای او نمی رسد  واین بانو نه تنها سر آمد کنیزان بل افضل زنان عصر خود بود.

آری پیامبر (ص) در توصیف امام جواد (ع) به او لقب  “خیره الاماء  داد وفرمود :

بِاَبی اِبنُ خِیَرَهِ الاِماءِ  النُوبِیَّهِ الطَّیِّبَهِ .  پدرم فدای آن پسری باد که فرزند بهترین کنیزان  از اهل نوبه  وانسانی پاک وپاکیزه است.

سلام حضرت موسی ابن جعفر(ع) به خیزُران

وآقا موسی ابن جعفر (ع) توسط یزید ابن سلیط به او سلام رساند. واین  خود نشان دیگری بر عظمت این بانو است .

حضرت موسی ابن جعفر (ع) خطاب به یزیدابن سلیط فرمود به زودی با فرزندم رضا(ع) ملاقات می کنی وایشان همین ملاقات من وشما را به شما خبر می دهد آنگاه به ایشان مژده  بده به تولد فرزندی امین ومبارک  واضافه کن که آن فرزند از دامن بانویی است از دودمان  ماریه قبطیه جاریه پیامبر(ص)  و به او بگو اگر توانستی سلام مرا به او برسان. (منتهی الامال ، ج۲ ، ص۵۷۲)

فَاِن قَدَرتَ اَن تَبلُغَها مِنِّی السَّلامَ  فَافعَل. پس اگرتوانستی که سلام مرا به او برسانی برسان  (اصول کافى، ترجمه مصطفوى، ج۲، ص۹۵.)

ابلاغ سلام حضرت نشان می دهد که این بانو هم محبوب حضرت بود  وهم برخوردار از عظمت وحرمت. وارد سایت شد