اندیشه بنان

پرهیز از تغذیه حرام به کودک

ازجمله اموری که والدین در رابطه با فرزند باید اجتناب کنند تغذیه حرام است.

فرقی نمی کند که غذای حرام از طریق کسب حرام باشد یا به هر دلیلی اسلام استفاده آن را منع کرده باشد مثل خوردن اشیاء نجس و اشیاء مُسکِرو مست کننده به ویژه شراب. چرا که همه اینها در روان فرزند تاثیر منفی دارد.

امیر المومنین (ع) فرمود: مَن سَقی صَبِیًّا مُسکِراً وَ هُوَ لا یَعقِلُ حَبَسَهُ اللهُ فی طینَهِ خَبالٍ حَتّی یَأتِیَ مِمّا فَعَلَ بِمَخرَجٍ ^[1].

هر کس به کودک که هنوز به عقل واختیار نرسیده مایع مست کننده بنوشاند خداوند متعال او را در لجنزاری زندانی می‌کند تا از عهده کارش برآید وعذری برای برونرفت از مهلکه این خلاف بزرگ، ارائه نماید.

وفرقی نمی کند حرام را به بچه بخوراند یابپوشاندویا سایر مصارف ضروری او برساند. یعنی هرنوع هزینه حرام برای بچه اشکال دارد ودراو تأثیر منفی دارد وذکر خوراک حرام وتغذیه نامشروع در این بحث به عنوان فرد شاخص هزینه‌های حرام می‌باشد وگرنه ازسایر هزینه‌های حرام هم باید پرهیز شود.

به هرحال از اینکه غذا مؤثر است و در قلب و جان آدمی تأثیر می‌گذارد شکی نیست. غذا چنانکه در جسم انسان تأثیر مثبت یا منفی دارد، در روان انسان هم تأثیر مثبت یا منفی دارد. غذای سالم موجب سلامت بدن است چنانکه غذای ناسالم موجب ناسالمی بدن می‌شود. و هم چنین غذای سالم یعنی غذای پاک و مباح در جان و روان و قلب آدم تأثیر مثبت دارد چنانکه غذای حرام و ناپاک در روان انسان تأثیر منفی دارد.

اگر گفته می‌شود زن حامله «به» بخورد در زیبایی پوست جنین مؤثر است و اگر گفته می‌شود رطب و خرما بخورد در کودک تأثیر خواهد داشت و بچه حلیم و بردبار خواهد شد و یا اگر کُندُر بخورد در عقل و قدرت و جسم فرزند اثر گذار خواهد شد پس قطعاً همین غذا در روان و رفتار و اخلاق و مرام او هم اثر گذار خواهد بود. یعنی اگر پذیرفتیم غذا به هر دلیلی اثر گذار خواهد بود باید بپذیریم، اثر مثبت و منفی معنوی هم خواهد داشت.

پیامبر (ص) درباره زن حامله فرمودند:

تَأکُلُ السَّفَرجَلَ فَإنَّ الوَلَدَ یَکُونُ أطیَبَ ریحاً وَأصفی لَوناً ^[2].

زن حامله «به» بخورد چرا که فرزند در این صورت خوشبوتر و رنگش باصفاتر و جذابتر می‌شود.

ویا فرمودند: لِیَکُن أوَّلُ ما تَأکُلُهُ النُّفَساءُ الرُّطَبَ فَإنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ یَقُولُ وَ عِزَّتی وَ جَلالی وَ عَظَمَتی وَ ارتِفاعِ مَکانی لا تَأکُلُ النُّفَساءُ یَومَ تَلِدُ الرُّطَبَ فَیَکُونُ غُلاماً إلا کانَ حَلیماً وَ إن کانَت جارِیَهً کانَت حَلیمَهً ^[3]

اولین چیزی که زن زایمان کرده باید بخورد رطب است… چرا که خداوند عزوجل فرمودند:

به عزت و جلال وعظمت و رفعت جایگاهم قسم که زن زایمان کرده همان روز زایمان رطب نخورد جز آنکه در سایه آن رطب فرزندش چه دختر و چه پسر حلیم و بردبار خواهند شد.

ویا فرمود: أطعِمُوا حُبالاکُم اللُّبانَ فَإنَّ الصَّبِیَّ إذا غُذِیَ فی بَطنِ أُمِّهِ بِا للُّبانِ إشتَدَّ عَقلُهُ فَإن یَکُ ذَکَرًا کانَ شُجاعاً وَ إن وُلِدَت أُنثی عَظُمَت عَجیزَتُها فَتَحظی عِندَزَوجِها^[4].

به زنهای حامله کندر بخورانید چرا که بچه در شکم مادرش هر گاه کندر خورانده شود عقل او محکم و قوی خواهد شد و اگر بچه پسر باشد شجاع و قوی و اگر دختر باشد بزرگ سرین میشود که پیش شوهرش باجاذبه خواهد شد.

غذای حرام و حلال هم اثر گذار خواهد بود. یعنی اگر مادر غذای حرام بخورد و در نتیجه فرزند از شیر او استفاده کند و یا اینکه به فرزند غذای حرام بدهد اثر منفی خواهد داشت. همان گونه که اگر غذا حلال و مباح باشد تأثیر مثبت خواهد داشت.

پیامبر خدا (ص) فرمود: حَقُّ الوَلَدِ علی والِدِه أن یُعَلِّمَهُ الکِتابَه وَ السَباحَه وَ الرِمایَه وَ أن لایَرزُقَهُ إلّا طَیِّباً^[5] حق فرزند بر پدرش آن است که به او هنر نویسندگی، شناگری و تیراندازی یاد دهد و جز غذای پاکیزه و مباح به او ندهد.

غذای طیب و پاکیزه باید به او بخوراند نه حرام و مشتبه چرا که حرام و مشتبه تأثیر منفی خود را خواهد گذاشت. حتی اگر یک لقمه باشد.

امام علی(ع) خطاب به فرزندش امام مجتبی(ع) فرمود: بِئسَ الطَّعامُ الحَرامُ ^[6] فرزندم حرام بد غذایی است .

و به همین خاطر، پدر، مکلف است کسب حلال داشته باشد چون اگر کسب او حرام باشد و به مصرف فرزند برساند در فرزند بلکه در نوادگان هم تأثیر منفی می‌گذارد. امام صادق(ع) فرمودند:

کَسبُ الحَرامِ یَبینُ فِی الذُّرِّیَّهِ. ^[7]

نتیجه کسب حرام، در فرزند و نواده گان آشکار می‌شود.

غذای حرام نه تنها در دنیای شان اثر گذار است که در آخرت هم اثر گذار است.

پیامبر (ص) فرمودند: ألجَنَّهُ مُحَرَّمَهٌ علی جَسَدٍ غُذِیَ بِالحَرامِ^[8]: بهشت بر بدنی که از حرام تغذیه شده حرام است.

پس اگر پدری فرزند خود را با غذای حرام تغذیه کند بدن او را بر بهشت حرام نموده است.

حاصل آنکه از تغذیه حرام به فرزند باید برحذر شد چرا که لقمه حرام تأثیر خطرناک خود را هم در دنیا و هم در آخرت خواهد گذاشت.

بزرگان دین ما، خیلی تلاش می‌کردند که فرزندان شان به حرام تغذیه نشوند و اگر احیاناً شدند و امکان برگشت لقمه حرام بود بر می‌گردانند.

گویند شیخ عبدالله پدر ابوالمعالی سفارش بسیار کرد که مبادا از شیر زن‌های دیگر به او بدهند و نسبت به غذای او بسیار دقیق و حساس بود اما روزی از روزها مادر بچه بیمار شد کودک که شیر کافی نخورده بود مرتب گریه می‌کرد.

یکی از زنان همسایه آن جا بود، برای آرام کردن او پستان خود را به دهانش گذاشت. نوزاد مقداری از آن شیر خورد و آرام گرفت در همان لحظه شیخ عبدالله وارد شد و چون از این پیشامد آگاه شد بسیار متأثر گردید. کودک را گفت سر او را پایین نگه داشتند و با انگشت دهانش را بازکرد تا آن چه شیر در دهانش بود بیرون ریخت[9].

علامه مجلسی دوم وقتی که هفت ساله بود هر روز با پدر خود به مسجد می‌رفت یک شبی در صحن مسجد بازی می‌کرد یک سقایی مشک آبی داشت مشک آب خود را در صحن مسجد گذاشت و به نماز رفت این بچه هفت ساله یک سوزن در مشک آب آن سقا زد و آب از مشک فوران می‌کرد این کودک هم لذت می‌برد و وقتی که سقا آمد دید که مشک سوراخ شده و آبی در مشک نیست. گفت چه کسی این کار را کرده گفتند پسر علامه مجلسی.

این قضیه به گوش علامه مجلسی اول رسید خیلی از این قضیه ناراحت شد آمد خانه پیش خانمش و به خانمش گفت که من آنچه باید قبل از انعقاد نطفه مراعات کنم مراعات کردم آنچه در وقت انعقاد نطفه دستور بود عمل کردم و از نظر غذا مواظب بودم و این کاری که بچه کرده است تقصیر تو باید باشد فکر کن چه کاری کردی؟

اتفاقاً زن به یادش آمد گفت که بله تقصیر من است من وقتی که باردار بودم به خانه همسایه رفتم در موقع بازگشت در دالان خانه همسایه یک درخت انار بود و من خیال کردم که این انار ترش است و چون باردار بودم تمایل به ترشی پیدا کردم لذا برای همین سوزنم را از زیر گلویم در آوردم و به انار زدم و انار را مکیدم و دیدم انار شیرین است و آن را رها کردم و به صاحب منزل نگفتم. آن آب انار غصبی اثر گذاشت روی بچه و بچه در سن هفت سالگی سوزن را فرو کرد در مشک سقا ! ^[10]

مرحوم شیخ بهائی (أعلی الله مقامه) تأثیر لقمه حرام وحلال را این چنین ترسیم می‌کند:

لقمه کاید از طریق مشتبه

خاک خور خاک و بر آن دندان منه

کان ترا در راه دین مجنون کند

نور عرفان از دلت بیرون کند

لقمه ای کان نور افزود و کمال

آن بود آورده از کسب حلال

علم و حکمت زاید از لقمه حلال

عشق و رقت زاید از لقمه حلال

چون زلقمه تو جسد بینی و دام

جهل و غفلت زاید آن را دان حرام^[11]

باز فرمود:

لقمه کایداز طریقمشتبه

خاک خور خاک و بر آن دندان منه

کان تو را در راه دین مغبون کند

نور عرفان از دلت بیرون کند

لقمه‌ی نانی که باشد شبهه‌ناک

در حریم کعبه، ابراهیم پاک

گر، به دست خود فشاندی تخم آن

ور به گاو چرخ کردی شخم آن

ور، مه نو در حصادش داس کرد

ور به سنگ کعبه‌اش، دستاس کرد

ور به آب زمزمش کردی عجین

مریم آیین پیکری از حور عین

ور بخواندی بر خمیرش بی‌عدد

فاتحه، با قل هو الله احد

ور بود از شاخ طوبی آتشش

ور شدی روح‌الامین هیزم کشش

ور تو بر خوانی هزاران بسمله

بر سر آن لقمه‌ی پر ولوله

عاقبت، خاصیتش ظاهر شود

نفس از آن لقمه تو را قاهر شود

در ره طاعت، تو را بی‌جان کند

خانه‌ی دین تو را ویران کند^[12]

آری لقمه حرام ومشتبه، این چنین اثر بخش است و به همین خاطر، والدین هم خود باید برحذر باشند وهم کودک را ازآن برحذر دارند.

[1]احسان بخش، صادق، آثار الصادقین – ج10 ص347

[2]محمدبن الحسن الحر العاملی، وسائل الشیعه ج15 ص133

[3]همان ج15 ص136

[4]همان

[5]علاءالدین بن حسام الدین المتقی الهندی، کنزالعمال، حدیث45340

[6]احسان بخش، صادق، آثار الصادقین – ج3ص270

[7]همان – ص 279

[8]احسان بخش، صادق، آثار الصادقین – ج3 ص282

[9]– مظاهری، حسین، تربیت فرزند از نظر اسلام، ص 67

[10]– همان، ص68

[11]دیوان شیخ بهائی – مثنوی نان وحلوا – بخش 7

[12]همان