اندیشه بنان

 

چگونگی رفتار با همسایه

 

 

• آنچه برای خود می خواهی برای همسایه بخواه

 

پیامبرخدا (صلی الله علیه و آله) فرمود:

وَ الَّذِی نَفْسِی بِیَدِهِ لا یُؤْمِنُ عَبْدٌ حَتّی یُحِبَّ لِجارِهِ ما یُحِبُّ لِنَفْسِهِ.

قسم به آن که جانم در دست اوست، بنده ای مؤمن نمی شود مگر این که آنچه را که برای خود دوست می دارد، برای همسایه اش نیز دوست بدارد.

(کنزالعمال، ج 9، ص 50)

 

• تکریم همسایه

پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله) فرمود:

مَن کانَ یُؤمِنُ بِاللهِ  وَ الیَومِ الاخِرِ فَلیُکرِم جارَهُ.

هرکس به خدا وروز آخرت ایمان دارد باید همسایه را تکریم نماید.

(محجه البیضاء، ج3 ، ص422)

 

• احوالپرسی وجویا شدن حال همسایه

 

امام على (عليه السلام) فرمود:

مِن حُسنِ الجِوارِ تَفَقُّدُ الجـارِ .

از نشانه هاى حُسن همسايگى جويا شدن احوال همسايه است.

(تحف العقول ، ص 85 )

 

• عطوفت ومهربانی به همسایه

 

امام صادق (علیه السلام) فرمود:

مَنْ طَلَبَ الدُّنْیا اِسْتِغْناءً عَنِ النّاسِ وَ تَعَطُّفاً عَلَی الْجارِ لَقَی اللهُ وَ وَجْهُهُ کَالْقَمَرِ لَیْلَةَ الْبَدْرِ.

هر کس به جستجوی دنیا به خاطر بی نیازی از مردم و مهربانی به همسایه به پردازد خدا را ملاقات می کند در حالی که صورتش مثل ماه شب چهارده است

(ثواب الاعمال، ص 400)

 

• کمک به کارنیک همسایه

پیامبرخدا (صلی الله علیه و آله) فرمود:

رَحِمَ اللهُ جاراً اَعانَ جارَهُ عَلی بِرِّهِ.

رحمت خداوند بر همسایه ای که به همسایه اش در نیکی کمک نماید.

(تنبیه الخواطر، ص 167)

 

• نهی همسایه از معصیت

امام صادق (علیه السلام) فرمود:

مَنْ لَهُ جارٌ وَ یَعْمَلُ بِالْمَعاصِی فَلَمْ یَنْهَهُ فَهُوَ شَریکُهُ.

هر کس همسایه ای داشته باشد که گناه می کند ولی او را نهی نکند، شریک او (در گناهانش) است.

(ارشاد القلوب، ج 1، ص 183)

 

• دفاع از همسایه در غیاب

 

امام صادق (علیه السلام) فرمود:

اَلْمَکارِمُ عَشْرٌ فَاِنْ اِسْتَطَعْتَ اَنْ تَکُونَ فِیکَ فَلْتَکُنْ … وَ التَّذَمُّمْ لِلْجارِ.

بزرگواری ها ده چیز است، اگر می توانی آن ها را داشته باشی، داشته باش، … (یکی از آن ها) دفاع از همسایه در غیاب است.

(تذمم برای همسایه ویا دوست این است که اگرکسی در غیاب خواست بد اورا بگوید به دفاع از اوبرخیزد  واز او تمجید نماید  و او را از بدی انتسابی مبری سازد)

(کافی، ج 3، ص 92)

 

 

• صبر بر آزار همسایه

پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله) خطاب به مردی که عرضه داشت : فلانی همسایه ام مرا اذیت می کند  فرمود:

اِصْبِرْ عَلَى أَذَاهُ وَ كُفَّ أَذَاكَ عَنْهُ .براذیت او صبور باش  وخود هم به او آزار نرسان.

همین مرد پس از مدت کوتاهی مجددا آمد وعرض کرد یا رسول الله همسایه ام فوت نمود حضرت فرمود:

كَفَى بِالدَّهْرِ وَاعِظاً وَ كَفَى بِالْمَوْتِ مُفَرِّقاً . زمانه وروزگارکافی است تا واعظ آدم باشد  ومرگ هم برای جدایی کافی است  (سفینه  البحار  ماده جور)  وکتاب سلوة الحزين (الدعوات)  ،  جلد۱  ، ص۲۴۰)

 

• صبربرآزار همسایه

 

امام کاظم (ع) فرمود:

لَیسَ حُسْنُ الْجَوارِ کَفُّ الْاَذی وَلکنْ حُسْنُ الْجَوارِ صَبْرُکَ عَلَی الْاَذی.

حسن همجواری فقط به این نیست(که به همسایه احسان کنی ویا )به اوآزار نرسانی بل حسن همجواری به این است  که بر آزار او صبور وخویشتن دار باشی. ( بحارالأنوار، ج 77، ص 320)

 

• مومن دچارهمسایه آزار

 

امام صادق (علیه السلام) فرمود:

ما کانَ وَ لا یکونُ وَ لَیسَ بِکائِنٍ مُؤْمِنٌ الّا وَلَهُ جارٌ یؤذیهِ وَ لَوْ اَنَّ مُؤْمِناً فی جَزیرَةٍ مِنْ جَزائِرِ الْبَحْرِ لَبَعَثَ اللَّهُ لَهُ مَنْ یُؤْذیهِ.

برای هیچ مومنی  نبود ونیست ونخواهد بود  که از همسایه یی آزار نبیند و حتی اگر مؤمنی در جزیره ای از جزایر دریا زندگی کند، خداوند کسی را که اهل اذیت است بر می گزیند وهمسایه اش قرار می دهد . ( وسائل ‏الشيعة، ج 8، ص 485)

 

 

• امام صادق (علیه السلام) همین مضمون را خطاب به سماعه فرمود:

یاسُماعَهُ  لاَ يَنْفَكُّ اَلْمُؤْمِنُ مِنْ خِصَالٍ أَرْبَعٍ مِنْ جَارٍ يُؤْذِيهِ وَ شَيْطَانٍ يُغْوِيهِ وَ مُنَافِقٍ يَقْفُو أَثَرَهُ وَ مُؤْمِنٍ يَحْسُدُهُ قَالَ سَمَاعَةُ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاكَ مُؤْمِنٌ يَحْسُدُهُ قَالَ يَا سَمَاعَةُ أَمَا إِنَّهُ أشهدهم أَشَدُّهُمْ عَلَيْهِ قُلْتُ وَ كَيْفَ ذَلِكَ قَالَ لِأَنَّهُ يَقُولُ اَلْقَوْلَ فِيهِ فَيُصَدِّقُ عَلَيْهِ .

مؤمن از چهار خصلت جدا نيست: از همسايه اى كه او را اذيّت كند و شيطانى كه او را گمراه سازد و منافقى كه دائما به دنبال او باشد و مؤمنى كه بر او رشك ورزد.

سماعه مى گويد: به امام عرض كردم:

فدايت شوم مؤمنى كه به او حسادت مى كند؟

فرمود: اى سماعه!  اين مؤمن حسود از همه براى او سخت تر است.

گفتم: چگونه چنين است؟

فرمود: در باره او بد مى گويد و مردم باور مى كنند. (مشکاة الأنوار في غرر الأخبار، ج 1، ص 143 و خصال  ، ج۱ ،  ص۲۲۹)

 

• صله به همسایه

 

پیامبرخدا (صلی الله علیه وآله) در جواب کسی که از حضرت پرسید آیا در مال به جز زکات حقی هست ؟ فرمود :

نِعَم . بِرُّ الرَّحِمِ  إذا أدبَرَت  وَ صِلَةُ الجارِ المُسلِمِ.

بله . نیکی به خویشان توسط مال وهدیه به همسایه مسلمان.

(سفینه البحار ،  ماده جور)

 

• کمک به همسایه با مازاد زندگی

 

امام صادق (عليه السلام)از طریق پدران گرامی اش(علیهم السلام) وآنان ازامیرالمومنین (عليه السلام) وآن حضرت خود از پیامبر  خدا ( صلى الله عليه و آله) شنید که روزی به اصحابش می فرمود:

ما آمَنَ بِاللّه ِ وَ اليَومِ الآخِرِ مَن باتَ شَبْعانَ وَ جارُهُ جائِعٌ ، فقُلْنا: هَلَكْنا يا رَسُولَ اللّه ِ ! فَقالَ : مِن فَضْلِ طَعامِكُم وَ مِن فَضْلِ تَمْرِكُم وَ وَرِقِكُم وَ خَلَقِكُم وَ خِرَقِكُم ، تُطْفِؤُونَ بِها غَضَبَ الرَّبِّ .

به خدا و روز قيامت ايمان نياورده است كسى كه شب سير بخوابد و همسايه اش گرسنه باشد. عرض كرديم: اى رسول خدا! ما (كه با اين سخن) نابود شديم. پيامبر فرمود: شما با خوراك اضافى و با مازاد خرما و پولتان و لباسهاى كهنه و فرسوده تان، خشم خدا را فرو نشانيد. (بحار الأنوار، ج 77، ص191، ح11)

• ابوذر(ع) گوید دوست من پیامبرخدا (صلی الله علیه وآله) درسفارشی به من فرمود:

اِذا طَبِختَ  قِدراً  فَأکثِرمائَها ثُمَّ اُنظُر بَعضَ اَهلِبَیتٍ مِن جیرانِکَ  فَاغرِف لَهُم مِنها.

هرگاه برای طبخ غذا دیگی بار گذاشتی آب آن را زیاد کن آنگاه ملاحظه کن وچیزی از این غذا (با دست خود )  به  خانواده هایی که همجوارت هستند عطاکن.

(حجه البیضاء، ج3 ، ص425)

 

• پوشاندن لباس به همسایه

 

پیامبرخدا(صلى الله عليه و آله) فرمود:

ما آمَنَ بي مَن باتَ شَبْعانَ و جارُهُ طاوِيا ، ما آمَنَ بي مَن باتَ كاسِيا و جارُهُ عارِيا .

به من ايمان نياورده است آن كه شب سير بخوابد و همسايه اش گرسنه باشد. به من ايمان نياورده است آن كه شب پوشيده بخوابد و همسايه اش برهنه باشد. (عوالي اللآلي ، ج1، ص269، ح75 )

 

• سیر نمودن همسایه گرسنه

 

امام باقر(عليه السلام) فرمود:

قالَ رسولُ اللّه ِ (صلى الله عليه و آله) : ما آمَنَ بي مَن باتَ شَبْعانَ و جارُهُ جائعٌ . قالَ : و ما مِن أهلِ قريةٍ يَبِيتُ و فيهِم جائعٌ  يَنظُرُ اللّه ُ إليهِم يومَ القِيامَةِ .

پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله) فرمود:

به من ايمان نياورده است آن كه شب را با شكم سير بخوابد و همسايه اش گرسنه باشد. فرمود: اهل هر آبادى كه شب را بگذرانند و در ميان ايشان گرسنه اى باشد ، روز قيامت خداوند به آنان نظر رحمت نمى افكند. (كافي ، ج2، ص668، ح14 )

 

• مومن و برنتافتن گرسنگی همسایه

 

پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله) فرمود:

فمَا أقَرَّ بي مَن باتَ شَبْعانَ و جارُهُ المسلمُ جائعٌ.

به من ايمان نياورده است آن كه شب با شكم سير بخوابد و همسايه مسلمانش گرسنه باشد.

(الأمالي للطوسي ، ص 520 ، ح1145)

 

• ایمان خود را درحسن همجواری مشاهده کن

 

پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله) فرمود:

أحسِنْ مُجاوَرَة مَن جاوَرَكَ ، تَكُنْ مؤمنا .

مجاور خوب برای  همسايه ات باش تا مؤمن باشى.

(امالي صدوق ، ص201  )

 

• اسلام خود را درحسن همجواری مشاهده کن

 

امام حسن (ع) فرمود:

أحسِن جِوارَ مَن جاوَرَكَ تَكُن مُسلِماً.

با همسايه ات به نيكى همسايگى كن مسلمان خواهی بود . ( بحار الأنوار، ج 78، ص 112)