از کارهای منجر به عذرخواهی برحذر باش
عذرخواهی از انجام کار بد اگرچه لازم واقدام عاقلانه است (چون انسان از عهده دَینی بیرون می آید واز حق الناس خلاص می گردد وخود را از کیفر کار خود خواه کیفر دنیایی وخواه کیفر آخرتی نجات می دهد) اما در عین حال باید از کارهای زمینه ساز عذرخواهی برحذر شد وسفارش شد که مبادا کاری که منتهی به عذرخواهی می شود انجام گردد .
بدیهی است کاری که منجر به مؤاخذه وکیفر می شود باید پرهیز کرد چون عاقلانه نیست که انسان خود را وارد کاری کند که سرانجام بخاطر آن باید مؤاخذه شود وبه خاطر آن باید کیفر وعذاب گردد و یا ملامت شود .
به همین خاطر روایات زیادی داریم که از ارتکاب چنین کاری برحذر می دارد .
پیامبر (ص) فرمود:
اِیّاکَ وَ ما تَعتَذِرُ مِنهُ. از کاری که سر انجام باید از آن عذرخواهی کنی برحذر باش.
ودر برخی روایات آن را شرک خفی می شمارد.
پیامبر (ص) فرمود: إيّاكَ و ما تَعتَذِرُ مِنهُ ؛ فَإنَّ فيهِ الشِّركَ الخَفِيَّ . از کاری که باید برایش عذر بخواهی برحذر باش چرا که در آن ” شرک پنهان” است ؛ چون عذرخواهی که در حقیقت باید از خدا بشود از غیر خدا می شود وتوبه وانابه که باید در درگاه خداوند کریم انجام شود در درگاه دیگران انجام می شود .
واین همان شرک خفی است چون شرک خفی یعنی توسل به غیر خدا وعذر خواهی نوعی توسل به غیر خدا است . پس کاری نکن که مجبور شوی به غیر خدا متوسل شوی.
امام على عليه السلام ـ در نامه خود به حارث هَمْدانى ـ نوشت :
و احذَرْ كلَّ عَمَلٍ إذا سُئلَ عَنهُ صاحِبُهُ أنكَرَهُ أوِ اعتَذَرَ مِنهُ ، و لا تَجعَلْ عِرضَكَ غَرَضا لِنِبالِ القَولِ .
از هر كارى كه اگر كننده آن درباره اش بازخواست شود، انكارش كند و يا پوزش خواهد، بپرهيز و آبروى خود را آماج تيرهاى سخن [مردمان] قرار مده. (نهج البلاغة ، نامه ۶۹)
