انتظارعذرخواهی بهتر ازتعجیل در عقوبت
وقتی یک جرم یا تخلف اتفاق می افتد دو راه جبران دارد : یکی از طرف خود مجرم ومتخلف ودیگری از طرف مقابل(که جرم یا تخلف روی او واقع شد) اما راه جبران از طرف مقابل یا کیفر است ویا عفو واما از طرف مجرم راه جبران عذر خواهی است .
هریک از طرفین می توانند نسبت به جرم صورت گرفته اقدام جبرانی داشته باشند. پس شخص مجرم باعذر خواهی خود ونیز پذیرش عذر از طرف مقابل می تواند آن جرم را جبران کند وهمچنین آنکه جرم نسبت به او صورت گرفته وبنا دارد کیفر کند بهتر است در کیفر تعجیل نکند تا شاید عذر خواهی صورت پذیرد.
که در این صورت اگر عذرخواهی را قبول کند دو فائده دارد یکی اینکه برای او پاداش نوشته می شود واجر فراوان در عالم آخرت دارد ودیگر آنکه همین عذرخواهی تنبیه برای متخلف است تا مجددا آن خلاف را مرتکب نشود .
پس شایسته است طرف مقابل در عقوبت تعجیل نکند .
احتمالا به همین مضمون اشاره دارد سخن امام مجتبی (ع) که فرمود :
لا تُعاجِلِ الذَّنبَ بِالعُقوبَةِ، و اجعَل بَينَهُما لِلاعتِذارِ طَريقا .
گناه را زود كيفر مده، بلكه ميان گناه و كيفر، راهى براى عذرخواهى باقى بگذار.
(بحار الأنوار ، ج ۷۸، ص۱۱۵، ح۱۱)
البته حضرت امیر المومنین (ع) در توصیف یکی از برادران دینی اش به همین معنا اشاره نموده وبه نحوی بر آن تأکید نموده است.
فرمود:
كانَ لي فيما مَضى أخٌ في اللّه ِ ··· كانَ لا يَلومُ أحَدا عَلى ما يَجِدُ العُذرَ في مِثلِه حتّى يَسمَعَ اعتِذارَهُ .
در گذشته برادرى دينى داشتم ··· او هيچ كس را، بر كارى كه مى شد در آن عذر آورد، سرزنش نمى كرد و صبر مى كرد تا عذر او را بشنود.
( نهج البلاغة ، حكمت ۲۸۹)
حضرت این معنا را تحسین می کند واز دوست وبرادر دینی اش که از این خلق برخوردار بود تمجید نموده وبا این توصیف بر انتظار عذر خواهی برابر تعجیل در عقوبت تأکید می نماید.
والبته از این سخن حکیمانه معلوم می شود که عذر خواهی به نوبه خود کیفر دیگری برای مجرم است وشاید عذاب آن کمتر از عقوبت نباشد . یعنی تو که بنا داری او را کیفر کنی صبر کن تا او سراغ عذر برود که در این صورت هم تو به ثواب وپاداش بزرگی رسیدی وهم او تنبیه وکیفر شد.
