پرهیز از شایعه سازی در فضای مجازی 

• پرهیز از شایعه سازی در فضای مجازی                               

شایعه سازی یعنی اینکه خبری را انتشار دادن و بر شیوع آن ، دامن زدن ؛ به نحوی که چیز محدود و مجهول ناگهان فراگیر شود و همه جا پخش گردد و به گوش برسد.

البته هر شیوع و انتشار و هر فراگیرشدنی ، بد نیست بلکه گاه پسندیده و لازم هم هست ؛ همانند اخبار  پسندیده و معروف ، اخبار مفید و مؤثر و اخباری که هر کس آن را بشنود بهره می برد. پیامبر (ص) فرمود :

” مَن سَمِعَ خَیرًا فَأفشاهُ فَهُوَ کَمَن عَمِلَهُ ” ؛  [1] هرکس چیز خوبی بشنود  وآن را علنی وپخش کند ، مانند کسی است که آن چیز خوب را انجام داده باشد .

اما مقصود از شایعه سازی ، اخباری است که کسی بدون توجه به حقیقت و واقعیت ، آن را ابداع و ایجاد نموده و سپس به شیوع و فراگیرشدن آن  دامن زند ؛ به گونه ای که خبرغیر واقع ونا صحیح  به دروغ تولید و پخش شود و درخصوص شیوع و پخش آن ، نیز تلاش  صورت پذیرد.  در این میان ،  فرقی نمی کند که آن شایعه را خود بسازد یا دیگران بسازند و او پخش ونشر کند . پیامبر (ص) فرمود : ” مَن اَذاعَ فاحِشَةً کانَ کَمُبدِئُها “. [2]   هر کس چیز بدی را  شایع کند ، مانند کسی است که آن را به وجود آورده باشد .

و امیر المومنین (ع) نیز فرمود  : ” مَن سَمِعَ بِفاحِشَةٍ فَأبداها کانَ کَمَن اَتاها“ ؛[3] هرکس چیز بدی را بشنود وآن را افشا وعلنی کند ، مانند کسی است که آن را انجام داده با شد .

و این امر درفضای مجازی بسیار بدتر ، خطرناکتر و فساد انگیزتر است ؛ زیرا دامنه نشر اخبار در فضای مجازی با شدت وسرعت بیشتری صورت می پذیرد ؛ از این رو افرادی که اخبار مبادله می کنند ، باید به این نکته توجه کنند تا اخبار دروغ و اخبار غیر واقع و احیانا اخبار حادثه ساز را در  فضای مجازی منتشرنساخته  و یا نسبت به گسترش آن اقدام  نکنند .

متأسفانه برخی از افراد بیمار و معیوب ، خوی شان این است که به بدی دامن می زنند و برآنند تا  بدی  را  شایع کنند.

امام امیر المومنین (ع) در این خصوص فرمودند: ” ذَوُوا العُیوبِ یُحِبُّونَ اِشاعَةَ مَعایِبِ النّاسِ” ؛[4]  انسانهای معیوب دوست دارند که عیوب مردم شایع شود و عیوب مردم بر ملا و مشهود گردد.

نقل است که پیامبر (ص) در ضمن دعائی فرمود: ” اَللّهُمَّ اِنّی اَعُوذُ بِکَ مِن خَلیلٍ ماکِرٍ عَیناهُ تَرانی وَ قَلبُهُ یَرعانی اِن رَأی خَیرًا دَفَنَهُ وَ اِن رَأی شَرًّا اَذاعَهُ …” ؛[5]

خدایا ! به تو پناه می برم از دوستی که با دوچشم و قلب خود مرا می پاید تا اگر خوبی از من دید ، آن را پنهان و دفن کند واگر بدی از من دید ، آن را پخش نماید و شایع سازد.

در حقیقت ، باید کوشش نمودکه حتی اخباری که صحت آن محرز نیست هم عنوان نگردد .  رسول اکرم(ص) فرمود : ” لا تَرمِ اَحَدًا بِما لَیسَ لَکَ بِهِ عِلمٌ ” ؛[6]  چیزی را که نمی دانی وهنوز برایت محرز نگردیده است ، به کسی نسبت نده .

برهمین اساس ، روایات ، شایعه سازی و دامن زدن به اموری که مربوط به اسرار مردم ، آبروی مردم  یا نظام وحکومت است ونیز اموری که ایجاد اضطراب و یأس و ترس و ناامیدی می کنند را  منع نموده و مسلمانان را از پرداختن به این امور ، به شدت برحذر می دارند.

امام صادق (ع) می فرمایند:” اِیّاکَ وَ الأِذاعَةَ ” ؛[7]   از شایعه پراکنی به پرهیز.

خلاصه سخن آنکه ،  درتبادل اخبار درفضای مجازی باید مواظب بود واز انتشار خبر و پیامی که به آبروی افراد جامعه و یا آبروی نظام لطمه وارد می کند و یا احیانا جامعه رادچار پریشانی ، آشفتگی ، دلسردی ونا امیدی می سازد ، پرهیز شود.

” نا امید کردن مردم” هم در روایات مورد نکوهش است ؛ آنچنان که  امام باقر (ع) فرمود : ” اِیّاکَ اَن تَقنُطَ المُومِنینَ ” ؛[8]   از نا امید کردن مردم بر حذر باش !

براین اساس ، در فضای مجازی نیز باید از پخش هر خبری که باعث نا امیدی افراد می شود ، پرهیز نمود .

[1]  – بحارالانوار ، ج73 ، ص 365

[2]  –  همان

[3]  –  همان

[4]  –  غررالحکم ، حدیث 9652

[5]  –  من لایحضر ه الفقیه ، ج 3 ، ص558

[6]  –  آثار الصادقین ، ج 28 ، ص 42

[7]  –  مرآه العقول ، ج11 ص 65

[8]  –  بحار الانوار، ج7 6 ، ص388