الف : حضرت فاطمه (س) و نماز
حضرت فاطمه علیهاالسلام فرمود:
فَرَضَ اللّه ُ الصَّلاةَ تَنزِیها مِنَ الکِبرِ .
خداوند نماز را برای دوری از کبر واجب کرد. ( بحار الأنوار، ج82 ، ص209 )
انسان اگر به خود رها شود تکبر می‌کند و در کبریائی خدا دخالت نموده، جسارت کرده و به خدا طعنه می زند حتی اگر فرصت را مناسب و زمینه را آماده ببیند «اَنَّا رَ بّکم الأعلی» می گوید.
چنین روح گستاخی در رابطه با خدا نیاز به خضوع، خشوع و تذلّل دارد.
اینجاست که خداوند متعال انسان را از آن اوج افراط پایین می کشد و روح متعادل و جان منضبط در او تعبیه می نماید و در سایه تشریع فریضه «نماز» انسان را متعادل می سازد تا بشر متکبر و خیره سر رام گردد و سر فروتنی در برابر مقام کبریائی و ملکوتی الله فرود آورد.
حضرت فاطمه علیهاالسلام فرمود:
اِجلِسـى عِنـدَ رَأسى فَاِذا جاءَ وَقتُ الصَّلوهِ فَأقیمینى.
بر بالینم بنشین، هرگاه وقت نماز شد مرا از خـواب بیدار کن. (فرهنگ سخنان حضرت فاطمه، ص158.)
الرَّجُلُ اُحَقُّ بِصَدْرِ دابَّتِهِ، وَ صَدْرِ فِراشِهِ، وَالصَّلاهِ فى مَنْزِلِهِ إلاَّ الاْمامَ یَجْتَمِعُ النّاسُ عَلَیْهِ.
هر شخصى نسبت به مركب سوارى، و فرش منزل خود و برگزارى نماز در آن از دیگرى در أُولویّت است، مگر آن كه دیگرى امام جماعت باشد و مردم بخواهند با او نماز جماعت را إقامه نمایند.
(مجمع الزّوائد، ج8 ، ص108. مسند فاطمه،ص33 و 52.)
اولیاء حق به امر نماز فوق العاده اهتمام داشته و دارند و به وقت فضیلت آن هم عنایت ویژه دارند. علی الخصوص حضرت زهرا سلام الله علیها که نماز نور چشم اوست و در نماز احساس ویژه دارند و از محراب نماز او نور به آسمان عمود می شد و زمان بسیار طولانی در نماز صرف می نمودند و در برابر عظمت کبرائی خداوند به خضوع وخشوع می پرداختند. در واقع نماز، میقات عشق با پروردگار و مکالمه با محبوب است.
بدیهی است که او انتظار بکشد و وقت دیدار و میقات پروردگار را پاس بدارد و خود و دیگران را در این پاسداری به کار گیرد. همواره تلاش نماید تا نماز خود را در اول وقت بخواند و هرگز و حتی برای یک بار هم آن را از دست ندهد.
هُوَ عَنبَرٌ یَسقُطُ مِن اَجنِحَهِ جِبرَئیلَ
این عطر، مشکى است که از بال و پر جبرئیل فرو ریخته است. (فرهنگ سخنان حضرت فاطمه، ص159)
حضرت برای نماز لباس ویژه داشت چون برای ورود به نماز آدابی است از جمله؛ حضور معنوی، آمادگی روحی، استعمال عطر، پوشش لباس خاص تا از این طریق یک نوع تهیأ و آمادگی در نماز گزار پدید آید و بتواند در مقام قرب و اتصال به پروردگار در سایه نماز، حَظ و بهره لازم معنوی را ببرد و به حکمت نماز که همان خضوع و خشوع در برابر پروردگار خویش است دست یابد و حضرت صدیقه کبری (س) تمام آداب نماز از جمله لباس ویژه را مراعات نموده و به آن مقید است.
كانَتْ فـاطِمَـةُ عليهاالسلام تَنْهَجُّ فی صَلاتِها مِنْ خَـوْفِ اللّه ِ تَعـالى.
حضرت فاطمه عليهاالسلام در نمـازش از ترس خـدا نفس نفس مى زد ـ وگريه درگلويش مى شكست (ارشاد القلوب: 105)
نماز پرستش انسان در برابر معبود است. هر چه معرفت عابد و نمازگزار بيشتر باشد، حالت خوف و رجا بيشتر مى شود. درك عظمت خالق، سبب مى شود كه بنده نيايشگر و نمازخوان، چشمى اشكبار و قلبى لرزان و حالت خضوع و خشوع در عبادت داشته باشد.
غَزا رَسُولُ اللّه ِ صلي الله عليه و آله ساحِلَ الْبَحْرِ فَاَصابَ سَبْيا … فَبَعَثَ اِلى فاطِمَةَ عليهاالسلام وَ اَخَذَ بِيَدِ الْمَرْأَةِ فَوَضَعَها فى يَدِ فاطِمَةَ عليهاالسلام وَ قالَ صلي الله عليه و آله: يا فاطِمَةُ هذِهِ لَكِ وَ لا تَضْرِبيها فَاِنّى رَأَيْتُها تُصَلّى… فَلَمّا رَأَتْ فاطِمَةُ ما يُوصيها بِها… قالَتْ عليهاالسلام: يا رَسُولَ اللّه ِ عَلَىَّ يَوْمٌ وَ عَلَيْها يَوْمٌ فَفْاضَتْ عَيْنا رَسُولِ اللّه ِ صلي الله عليه و آله بِالْبُكاءِ.
پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله در يكى از جنگها ـ در ساحل درياى سرخ ـ تعدادى را به اسارت گرفت ـ و پس از بازگشت به مدينه ـ حضرت فاطمه عليهاالسلام را طلبيد و دست يكى از زنان اسير را در دست او نهاد و فرمود:
اى فاطمه اين كنيز از آن تو. اما او را كتك مزن، زيرا ديدمش كه نماز مى خواند. وقتى حضرت فاطمه عليهاالسلام توجه و توصيه پيامبر صلي الله عليه و آله را نسبت به زن ديد گفت: اى پيامبرخدا يك روز من كار مى كنم و يك روز او. با شنـيدن اين سخـن اشـك از چشـمان پيامبر صلي الله عليه و آله جـارى شد . ( مقتل الحسين (ع)، 69.)
ارزش گذارى براى كسى كه اهل نماز و نيايش است از يك سو، تقسيم كار بين خود و خادمه از سوى ديگر، از كرامت و بزرگوارى حضرت رسول صلي الله عليه و آله و فاطمه زهرا عليهاالسلام به شمار مى رود. اينگونه است كه اسيران به آزادى مى رسند و انسانيت خود را در مكتب اهل بيت، باز مى شناسند.
حضرت زهرا (س) فرمود:
سَأَلْتُ أَبى رَسُولَ اللّهِ(صلى الله علیه وآله وسلم) لِمَنْ تَهاوَنَ بِصَلاتِهِ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ؟
قال(صلى الله علیه وآله وسلم):
مَنْ تَهاوَنَ بِصَلاتِهِ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ إِبْتَلاهُ اللّهُ بِخَمْسَ عَشَرَةَ خَصْلَةً: یرْفَعُ اللّهُ الْبَرَكَةَ مِنْ عُمْرِهِ، وَ یرْفَعُ اللّهُ الْبَرَكَةَ مِنْ رِزْقِهِ، وَ یمْحُوا اللّهُ عَزَّوَجَلَّ سیماءَ الصّالِحینَ مِنْ وَجْهِهِ، وَكُلُّ عَمَل یعْمَلُهُ لا یوجَرُ عَلَیهِ، وَ لا یرْتَفِعُ دُعاؤُهُ إِلىَ السَّماءِ، وَ لَیسَ لَهُ حَظٌّ فى دُعاءِ الصّالِحینَ، وَ أَنّهُ یَمُوتُ ذَلیلاً، وَ یمُوتُ جائِعًا، وَ یمُوتُ عَطْشانًا، فَلَوْ سُقِىَ مِنْ أَنْهارِ الدُّنْیا لَمْ یَرْوَ عَطَشُهُ، وَ یُوَكِّلُ اللّهُ مَلَكًا یزْعَجُهُ فى قَبْرِهِ، وَ یضیقُ عَلَیهِ قَبْرُهُ وَ تَكُونُ الظُّلْمَةُ فى قَبْرِهِ، وَ یُوَكِّلُ اللّهُ بِهِ مَلَكًا یسْحَبُهُ عَلى وَجْهِهِ، وَ الْخَلائِقُ ینْظُرُونَ إِلَیهِ، وَ یُحاسَبُ حِسابًا شَدیدًا، وَ لا ینْظُرُ اللّهُ إِلَیهِ وَ لا یُزَكّیهِ وَ لَهُ عَذابٌ أَلیمٌ.
از پدرم رسول خدا(صلى الله علیه وآله وسلم)درباره مردان و زنانى كه در نمازشان سستى و سهل انگارى می كنند، پرسیدم.
آن حضرت فرمودند: هر زن و مردى كه در امر نماز، سستى و سهل انگارى داشته باشد، خداوند او را به پانزده بلا مبتلا می گرداند: 1ـ خداوند، بركت را از عمرش می گیرد،2ـ خداوند، بركت را از رزق و روزىاش می گیرد،3ـ خداوند، سیماى صالحین را از چهره اش محو می كند،4ـ هر كارى كه بكند بدون پاداش خواهد ماند،5ـ دعایش مستجاب نخواهد شد،6ـ برایش بهره اى از دعاى صالحین نخواهد بود،7ـ ذلیل خواهد مُرد،8ـ گرسنه جان خواهد داد،9ـ تشنه كام خواهد مرد، به طورى كه اگر با همه نهرهاى دنیا آبش دهند، تشنگی اش برطرف نخواهد شد،10ـ خداوند، فرشته اى را برمی گزیند تا او را در قبرش ناآرام سازد،11ـ قبرش را تنگ گرداند،12ـ قبرش تاریك باشد،13ـ خداوند فرشته اى را برمی گزیند تا او را به صورتش به زمین كشد، در حالى كه خلایق به او بنگرند،14ـ به سختى مورد محاسبه قرار گیرد،15ـ و خداوند به او ننگرد و او را پاكیزه نگرداند و او را عذابى دردناك باشد. (مسند فاطمه الزهراء، ص 235)
