–
– فرزند، جایگزین پدر
در روایات آمده که فرزند «خلف» است، یعنی جانشین و جایگزین.
انسان ذاتا ابدیت خواه است. دنبال ماندگاری و جاودانگی است. بدیهی است زندگی اش در دنیا کوتاه است و قطعاً این دنیا را ترک خواهد کرد. پس اگر فرزند داشته باشد، امتداد می‌یابد و حتی پس از مرگ ادامه می‌یابد.
به ویژه که اگر فرزند پسر باشد که فرزند پسر ماندگاری پدر را تمدید می‌کند. در عرب اگر کسی فرزند، به ویژه پسر نمی داشت، او را ابتر می‌خواندند؛ یعنی بلاعقبه و بلا ادامه.
و به همین خاطر دشمنان عنود پیامبر(ص) وقتی دیدند او پسر ندارد گفتند او ابتر است؛ یعنی او تمام می‌شود و ماندگار نمی ماند. خود او و شخصیت و فرهنگ او، نام و یاد او با موت او تمام می‌شود چون فرزند پسر ندارد.
اما خداوند متعال ماندگاری او را از طریق دختر تضمین کرد و عنوان ابتر او را به کوثر تبدیل نمود که همین طور شد. دشمنان او ابتر ماندندو او کوثر شد.
حاصل آنکه فرزند، خلف و جایگزین پدر و نیز استمرار و امتداد پدر است. لذا در روایت از فرزند تعبیر به خلف شد که این خلف اگر صالح شد، خیلی شیرین و شایسته خواهد بود.
حضرت امام ابوالحسن، امام کاظم (ع) فرمود: «سَعِدَ إمرَءٌ لَم یَمُت حَتّی یَری خَلَفاً مِن نَفسِهِ»[1].
(خوشبخت آن مردی است که نمیرد تا آنکه جایگزین از خودش را ببیند.)
و باز در عبارتی دیگر فرمود: «إنَّ اللهَ إذا اَرادَ بِعَبدٍ خَیراً لَم یُمِتهُ حَتّی یُرِیَهُ الخَلَفَ»[2].
(خداوند متعال هر گاه قصد کند به بنده اش خیری برساند او را نمی میراند تا آنکه خلف و جایگزین او از خودش را به او نشان دهد.)
و همین معنا را به صورت شفاف و روشنتر بیان کرد و فرمود:
«مَن ماتَ بِلاخَلَفٍ فَکَأنَّهُ لَم یَکُن فِی النّاسِ وَ مَن ماتَ وَلَهُ خَلَفٌ فَکَأنَّهُ لَم یَمُت»[3].
(هر کس بدون جایگزین بمیرد گویا در میان مردم نبوده است. اما کسی که بمیرد در حالیکه برای او جایگزین است، گویا نمرده است.)
از مجموع این روایات استفاده می‌شود که فرزند جایگزین پدر و امتداد و استمرار پدر است. همین معنا را تکمیل می‌کند روایات و آیاتی که فرزند را ارث پدر می‌دانند.
[1]همان
[2]همان
[3]همان
در روایات آمده که فرزند «خلف» است، یعنی جانشین و جایگزین.
انسان ذاتا ابدیت خواه است. دنبال ماندگاری و جاودانگی است. بدیهی است زندگی اش در دنیا کوتاه است و قطعاً این دنیا را ترک خواهد کرد. پس اگر فرزند داشته باشد، امتداد می‌یابد و حتی پس از مرگ ادامه می‌یابد.
به ویژه که اگر فرزند پسر باشد که فرزند پسر ماندگاری پدر را تمدید می‌کند. در عرب اگر کسی فرزند، به ویژه پسر نمی داشت، او را ابتر می‌خواندند؛ یعنی بلاعقبه و بلا ادامه.
و به همین خاطر دشمنان عنود پیامبر(ص) وقتی دیدند او پسر ندارد گفتند او ابتر است؛ یعنی او تمام می‌شود و ماندگار نمی ماند. خود او و شخصیت و فرهنگ او، نام و یاد او با موت او تمام می‌شود چون فرزند پسر ندارد.
اما خداوند متعال ماندگاری او را از طریق دختر تضمین کرد و عنوان ابتر او را به کوثر تبدیل نمود که همین طور شد. دشمنان او ابتر ماندندو او کوثر شد.
حاصل آنکه فرزند، خلف و جایگزین پدر و نیز استمرار و امتداد پدر است. لذا در روایت از فرزند تعبیر به خلف شد که این خلف اگر صالح شد، خیلی شیرین و شایسته خواهد بود.
حضرت امام ابوالحسن، امام کاظم (ع) فرمود: «سَعِدَ إمرَءٌ لَم یَمُت حَتّی یَری خَلَفاً مِن نَفسِهِ»[1].
(خوشبخت آن مردی است که نمیرد تا آنکه جایگزین از خودش را ببیند.)
و باز در عبارتی دیگر فرمود: «إنَّ اللهَ إذا اَرادَ بِعَبدٍ خَیراً لَم یُمِتهُ حَتّی یُرِیَهُ الخَلَفَ»[2].
(خداوند متعال هر گاه قصد کند به بنده اش خیری برساند او را نمی میراند تا آنکه خلف و جایگزین او از خودش را به او نشان دهد.)
و همین معنا را به صورت شفاف و روشنتر بیان کرد و فرمود:
«مَن ماتَ بِلاخَلَفٍ فَکَأنَّهُ لَم یَکُن فِی النّاسِ وَ مَن ماتَ وَلَهُ خَلَفٌ فَکَأنَّهُ لَم یَمُت»[3].
(هر کس بدون جایگزین بمیرد گویا در میان مردم نبوده است. اما کسی که بمیرد در حالیکه برای او جایگزین است، گویا نمرده است.)
از مجموع این روایات استفاده می‌شود که فرزند جایگزین پدر و امتداد و استمرار پدر است. همین معنا را تکمیل می‌کند روایات و آیاتی که فرزند را ارث پدر می‌دانند.
[1]همان
[2]همان
[3]همان
