چهل حدیث ازامام سجاد (ع) و دهها نکته
- منتظران امام زمان (عج) برتر از اهل هر زمان دیگر
سجاد(علیه السلام)فرمود:
یا اَباخالِدٍ اِنَّ اَهلَ زَمانِ غَیبَتِهِ(وصی دوازدهم) القائِلُونَ بِاِمامَتِهِ ، المُنتَظِرُونَ لِظُهُورِهِ اَفضَلُ اَهلِ کُلِّ زَمانٍ لِاَنَّ اللهَ تَعالی ذِکرُهُ اَعطاهُم مِنَ العُقُولِ وَالاَفهامِ وَالمَعرِفَهِ ماصارَتِ الغَیبَهُ عِندَهُم بِمَنزِلَهِ المُشاهَدَهِ وَجَعَلَهُم فی ذالِکَ الزَّمانِ بِمَنزِلَهِ المُجاهِدینَ بَینَ یَدَی رَسُولِ اللهِ (ص) بِالسَّیفِ اُولئِکَ المُخلَصُونَ حَقّاً وَشیعَتُنا صِدقاً وَالدُّعاهُ اِلی دینِ اللهِ سِرًّا وَجَهر ًا وَقالَ(ع) : اِنتِظارُ الفَرَجِ مِن اَعظَمِ الفَرَجِ .
ای اباخالد! مردم عصر غیبت امام زمان (عج) که قائل به امامت آن بزرگوار ومنتظر ظهورش هستند آنان افضل مردم هر زمان دیگر هستند .زیرا خداوند (که متعالی باد ذکرش)چنان عقل وفهم ومعرفتی به آنان عطا فرمود که غیبت نزد آنان به منزله مشاهده است وخداوند آنان را در این زمان به مثابه مجاهدینی قرار داد که در کنار پیامبر(ص) باشمشیر جنگیدند .آنان به حقیقت خالص ونابند وبه راستی شیعه صادقند وهمانانند که در عیان و نهان به خدا دعوت می کنند .وحضرت اضافه فرمود: انتظار فرج از بزرگترین فرج است.
(بحار الانوار ، ج52 ، باب22، ص 122 ، ح4 )
- کمال دین به چیست ؟
امام سجاد(علیه السلام) فرمود:
إنَّ الْمَعْرِفَهَ، وَکَمالَ دینِ الْمُسْلِمِ تَرْکُهُ الْکَلامَ فیما لایَعنیهِ، وَقِلَّهُ ریائِهِ، وَحِلْمُهُ، وَصَبْرُهُ، وَحُسْنُ خُلْقِهِ.
همانا معرفت و کمال دین مسلمان، در گرو رهاکردن سخنان و حرف هائى است که به حال او و دیگران سودى ندارد. و از ریا و خودنمائى دورى جستن، در برابر مشکلات زندگى بردبار و شکیبا بودن و داراى اخلاق پسندیده و نیک سیرت بودن است.(تحف القول، ج1، ص504)
- مقام رضا
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
اَلرِّضا بِمَکْرُوهِ الْقَضاءِ أَرْفَعُ دَرَجاتِ الْیَقینِ.
خشنودى از پیشامدهاى ناخوشایند، بلند‌ترین درجه یقین است.
(التمحيص ،ص60 ، ح131)
- کرامت نفس
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
مَنْ کَرُمَتْ عَلَیْهِ نَفْسُهُ هانَتْ عَلَیْهِ الدُّنْیا.
هر کس از کرامت و بزرگوارى نفس برخوردار باشد، دنیا نزد او حقیر وناچیز تلقی می شود.
(تحف العقول، ج۱ ، ص ۲۷۸ )
شش
- دنیا مایه ارزش نیست
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
أَعْظَمُ النّاسِ خَطَرًا مَنْ لَمْ یَرَ الدُّنْیا خَطَرًا لِنَفْسِهِ.
پرارزش‌ترین مردم کسى است که دنیا را مایه ارزش خود نداند.
(نزهة الناظر و تنبیه الخاطر،ج۱ ، ص9۴)
- پرهیز از دروغ
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
إِتَّقُوا الْکِذْبَ الصَّغیرَ مِنْهُ وَ الْکَبیرَ فى کُلِّ جِدٍّ وَ هَزْل فَإِنَّ الرَّجُلَ إِذا کَذِبَ فِى الصَّغیرِ إِجْتَرَءَ عَلَى الْکَبیرِ.
از تمام دروغها چه کوچک و بزرگ وچه جدّى و شوخی بپرهیزید، زیرا هرکس دروغ کوچک گفت بر دروغ بزرگ نیز جرأت پیدا مى کند. (بحار الأنوار،ج72، ص235ح2)
- کنترل وحفظ نفس
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
اَلْخَيْرُ كُلُّهُ صِيَانَةُ اَلْإِنْسَانِ نَفْسَهُ.
تمام خیر آن است که انسان خود را کنترل وحفظ کند.
(تحف العقول ،ج ۱ ، ص۲۷۸ )
- همنشینان ناشایسته
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
إِیّاکَ وَ مُصاحَبَةَ الْکَذّابِ، فَإِنَّهُ بِمَنْزِلَةِ السَّرابِ یُقَرِّبُ لَکَ البَعیدَ وَ یُبَعِّدُ لَکَ الْقَریبَ. وَ إِیّاکَ وَ مُصاحَبَةَ الْفاسِقِ فَإِنَّهُ بایَعَکَ بِأُکْلَةٍ أَوْ أَقَلَّ مِنْ ذلِکَ. وَ إِیّاکَ وَ مُصاحَبَةَ الْبَخیلِ فَإِنَّهُ یَخْذُلُکَ فى مالِهِ أَحْوَجَ ما تَکُونُ إِلَیْهِ. وَ إِیّاکَ وَ مُصاحَبَةَ الاَْحْمَقِ، فَإِنَّهُ یُریدُ أَنْ یَنْفَعَکَ فَیَضُرُّّ کَ. وَ إِیّاکَ وَ مُصاحَبَةَ الْقاطِعِ لِرَحِمِهِ، فَإِنّى وَجَدْتُهُ مَلْعُونًا فى کِتابِاللّهِ.
۱ـ مبادا با دروغگو همنشین شوى که او چون سراب است، دور را به تو نزدیک کند و نزدیک را به تو دور نماید.
۲ـ مبادا با فاسق و بدکار همنشین شوى که تو را به یک لقمه و یا کمتر بفروشد.
۳ـ مبادا همنشین بخیل شوى که او در نهایتِ نیازت بدو، تو را واگذارد.
۴ـ مبادا با احمق رفیق شوى که چون خواهد سودت رساند، زیانت می‌زند.
۵ ـ مبادا با آنکه از خویشان خود مى برد، مصاحبت کنى که من او را در قرآن ملعون یافتم.
(تحف العقول ،ج 2، ص 279 )
- ترک سخن بى فایده و دورى از جدل
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
إِنَّ الْمَعْرِفَةَ وَ کَمالَ دینِ الْمُسْلِمِ تَرْکُهُ الْکَلامَ فیما لا یَعْنیهِ وَ قِلَّةُ مِرائِهِ وَ حِلْمُهُ وَ صَبْرُهُ وَ حُسْنُ خُلْقِهِ.
معرفت و کمال دیانت مسلمان، ترکِ سخن بى فایده و کم کردن جدل ، و داشتن حلم و صبر و خوشخویى اوست. (بحار الأنوار ،ج2 ،ص 129 ،ح 11 )
- محاسبه نفس و توجّه به معاد
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
إِبْنَ آدَمَ ! إِنّکَ لا تَزالُ بِخَیْر ما کانَ لَکَ واعِظٌ مِنْ نَفْسِکَ، وَ ما کانَتِ الُْمحاسَبَةُ مِنْ هَمِّکَ، وَ ما کانَ الْخَوْفُ لَکَ شِعارًا وَ الْحَذَرُ لَکَ دِثارًا.
اى فرزند آدم! به راستى همواره در خیر وخوبی خواهی بود مادامی که واعظی از درون داشته باشی ودر صدد محاسبه خود باشی و ترس الهی را روپوش خود قرار دهی و ورع وصیانت نفس را زیرپوش خود بر گزینی. (امالي طوسي ،ص 115،176)
- جواب برای موقف الهی در محشر
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
إِبْنَ آدَمَ ! إِنَّکَ مَیِّتٌ وَ مَبْعُوثُ وَ مَوْقُوفٌ بَیْنَ یَدَىِ اللّهِ جَلَّ وَ عَزَّ، فَأَعِدَّ لَهُ جَوابًا.
اى فرزند آدم! تو خواهى مرد و برانگیخته خواهى شد و در حضور خداوند عزّ و جَلّ قرار خواهى گرفت، پس براى او جوابى را آماده کن. (امالي طوسي ،ص 115،176)
- نتایج دعا
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
أَلْمُؤْمِنُ مِنْ دُعائِهِ عَلى ثَلاث: إِمّا أَنْ یُدَّخَرَ لَهُ وَ إِمّا أَنْ یُعَجَّلَ لَهُ وَ إِمّا أَنْ یُدْفِعَ عَنْهُ بَلاءً یُریدُ أَنْ یُصیبَهُ مؤمن از دعاى خود يكى از سه نتيجه را مى گيرد : يا برايش ذخيره مى شود ، يا در دنيا برآورده مى شود و يا بلايى كه مى خواست به او برسد از او برگردانده مى شود .
( تحف العقول ، ص 280 )
- مبغوضیت گداى بخیل
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
إِنَّ اللّهَ لَیُبْغِضُ الْبَخیلَ السّائِلَ الُْمُلحِفَ.
به راستى خداوند، گداى بخیلى را که در درخواست خود سمج واصرار دارد دشمن دارد.
(تحف العقـول ، ج1 ،ص 282 )
- اسباب نجات
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
ثَلاثٌ مُنْجِیاتٌ لِلْمُؤْمِنِ: کَفُّ لِسانِهِ عَنِ النّاسِ وَ اغْتِیابِهِمْ. وَ اشْتِغالُهُ نَفْسَهُ بِما یَنْفَعُهُ لاِخِرَتِهِ وَ دُنْیاهُ وَ طُولُ الْبُکاءِ عَلى خَطیئَتِهِ.
سه چیز سبب نجات مؤمن است:
۱ـ کنترل زبان از بدگویی و غیبت مردم،
۲ـ مشغول کردن خودش به آنچه که براى آخرت و دنیایش سود مند است،
۳ـ و گریستن طولانى بر گناهش. (بحار الأنوار، 78 ،ص140، ح30)
- آنکه مشتاق بهشت است
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
مَنِ اشْتاقَ إِلى الْجَنَّةِ سارَعَ إِلَى الْخَیْراتِ وَ لَهی عَنِ الشَّهَواتِ وَ مَنْ أَشْفَقَ مِنَ النّارِ بادَرَ بِالتَّوْبَةِ إِلَى اللّهِ مِنْ ذُنُوبِهِ وَ راجَعَ عَنِ الَْمحارِمِ.
هر که مشتاق بهشت است به انجام خیرات شتاب کند و از شهوات دورى گزیند و هر که از آتش دوزخ می ترسد براى توبه از گناهانش به درگاه خدا مبادرت ورزد و از حرام ها برگردد.(نهج الفصاحه، ح 2768)
- نگاه مودت آمیز عبادت است
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
نَظَرُ المُؤْمِنِ فى وَجْهِ أَخیهِ المُؤْمِنِ لِلْمَوَدَّةِ وَ الَْمَحَبَّةِ لَهُ عِبادَةٌ.
نگاه مهرآمیز ومحبت آمیز مؤمن به چهره برادر مؤمنش عبادت است.
(تحف العقول ، ج1 ، ص۲۸۲)
۱۴– پارسایى و دعا
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
ما مِنْ شَىْءٍ أَحَبُّ إِلَى اللّهِ بَعْدَ مَعْرِفَتِهِ مِنْ عِفَّةِ بَطْنٍ وَ فَرْجٍ وَ ما مِنْ شَىْءٍ أَحَبُّ إِلَى اللّهِ مِنْ أَنْ یُسْأَلَ.
چیزى نزد خدا، پس از معرفت او، محبوب‌تر از کنترل شکم و شهوت نیست، و چیزى نزد خدا محبوب‌تر از درخواست کردن از او نیست. (تحف العقول ، ج1 ، ص۲۸۲)
۱۵- پذیرش عذر دیگران
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
إِنْ شَتَمَکَ رَجُلٌ عَنْ یَمینِکَ ثُمَّ تَحَوَّلَ إِلى یَسارِکَ وَ اعْتَذَرَ إِلَیْکَ فَاقْبَلْ عُذْرَهُ.
اگر مردى از طرف راستت به تو دشنام داد و آنگاه به سمت چپت قرارگرفت و از تو عذرخواهى نمود، عذرش را بپذیر. (بحار الأنوار ، ج78، ص141، ح 34 )
۱۶– حقّ خدا بر بنده
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
فَأَمّا حَقُّ اللّهِ الاَْکْبَرُ فَإِنَّکَ تَعْبُدُهُ لا تُشْرِکُ بِهِ شَیْئًا فَإِذا فَعَلْتَ ذلِکَ بِإِخْلاصٍ جَعَلَ لَکَ عَلى نَفْسِهِ أَنْ یَکْفِیَکَ أَمْرَ الدُّنْیا وَ الاْخِرَةِ وَ یَحْفَظَ لَکَ ما تُحِبُّ مِنْها.
حقّ بزرگ خداوند این است که او را بپرستى و چیزى را شریکش ندانى و چون از روى اخلاص این کار را کردى، خدا بر عهده گرفته که کار دنیا و آخرت تو را کفایت کند و آنچه از او بخواهى برایت نگه دارد. (تحف العقول ، ج1 ، ص۲9۲)
۱۷– حقّ پدر بر فرزند
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
وَ أَمّا حَقُّ أَبیکَ فَتَعْلَمَ أَنَّهُ أَصْلُکَ وَ أَنَّکَ فَرْعُهُ وَ أَنَّکَ لَوْلاهُ لَمْ تَکُنْ، فَمَهْما رَأَیْتَ فى نَفْسِکَ مِمّا تُعْجِبُکَ فَاعْلَمْ أَنَّ أَباکَ أَصْلُ النِّعْمَةِ عَلَیْکَ فیهِ وَ احْمَدِ اللّهَ وَ اشْکُرْهُ عَلى قَدْرِ ذلِکَ.
و امّا حقّ پدرت این است که بدانی او اصل و ریشه توست و تو شاخه او هستى، و بدانى که اگر او نبود تو نبودى، پس هر زمانى در خود چیزى دیدى که خوشت آمد بدان که اساس نعمت و خوشى تو، پدرت مى باشد، و خدا را سپاس بگزار و به همان اندازه شکر کن.
(بحار الأنوار ، ج74، ص6،1)
۱۸– تقدّم طاعت خدا بر هر چیز
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
قَدِّمُوا أَمْرَ اللّهِ وَ طاعَتَهُ وَ طاعَةَ مَنْ أَوْجَبَ اللّهُ طاعَتَهُ بَیْنَ یَدَىِ الاُْمُورِ کُلِّها.
طاعت خدا و طاعت هر که را خدا واجب کرده بر همه چیز مقدّم بدارید.
( تحف العقول ، ج1 ، ص 254 )
۱۹– حقّ مادر بر فرزند
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
فَحَقُّ أُمِّکَ فَأَنْ تَعْلَمَ أَنَّها حَمَلَتْکَ حَیْثُ لایَحْمِلُ أَحَدٌ وَ أَطْعَمَتْکَ مِنْ ثَمَرَةِ قَلْبِها ما لا یُطْعِمُ أَحَدٌ أَحَدًا. وَ أَنَّها وَقَتْکَ بِسَمْعِها وَ بَصَرِ‌ها وَ یَدِ‌ها وَ رِجْلِها وَ شَعْرِ‌ها وَ بَشَرِ‌ها وَ جَمیعِ جَوارِحِها مُسْتَبْشِرَةً بِذلِکَ، فَرِحَةً، مُوبِلَةً مُحْتَمِلَةً لِما فیهِ مَکْرُوهُها وَ أَلَمُها وَ ثِقْلُها وَ غَمُّها حَتّى دَفَعَتْها عَنْکَ یَدُالْقُدْرَةِ وَ أَخْرَجَتْکَ إِلَى الاَْرْضِ فَرَضِیَتْ أنْ تَشْبَعَ وَ تَجُوعَ هِىَ وَ تَکْسُوَکَ وَ تَعْرى وَ تَرْوِیَکَ وَ تَظْمَأَ وَ تُظِلَّکَ وَ تَضْحى وَ تُنَعِّمَکَ بِبُؤْسِها وَ تُلَذِّذَکَ بِالنَّوْمِ بِأَرَقِها وَ کانَ بَطْنُها لَکَ وِعاءً وَ حِجْرُها لَکَ حِواءً وَ ثَدْیُها لَکَ سِقاءً، وَ نَفْسُها لَکَ وِقاءً، تُباشِرُ حَرَّ الدُّنْیا وَ بَرْدَ‌ها لَکَ وَ دُونَکَ، فَتَشْکُرْ‌ها عَلى قَدْرِ ذلِکَ وَ لا تَقْدِرُ عَلَیْهِ إِلاّ بِعَوْنِ اللّهِ وَ تَوْفیقِهِ.
و امّا حقّ مادرت این است که بدانى او تو را در شکم خود حمل کرده که احدى کسى را آن گونه حمل نکند، و از میوه دلش به تو خورانیده که کسى از آن به دیگرى نخوراند، و اوست که تو را با گوش و چشم و دست و پا و مو و همه اعضایش نگه دارى کرده و بدین فداکارى شاداب و شادمان و مواظب بوده و هر ناگوارى و درد و سنگینى و غمى را تحمّل کرده تا [توانسته] دست قدرت [مکروهات] را از تو دفع نموده و تو را از آن‌ها رهانده و به روى زمین کشانده و باز هم خوش بوده که تو سیر باشى و او گرسنه، و تو جامه پوشى و او برهنه باشد، تو را سیراب کند و خود تشنه بماند، تو را در سایه بدارد و خود زیر آفتاب باشد و با سختى کشیدن تو را به نعمت رساند، و با بی‌خوابى خود، تو را به خواب کند، شکمش ظرف وجود تو بوده و دامنش آسایشگاه تو و پستانش مشک آب تو و جانش فداى تو و به خاطر تو، و به حساب تو، گرم و سرد روزگار را چشیده است.
به این اندازه قدرش را بدانى و این را نتوانى مگر به یارى و توفیق خدا.
۲۰ دانش آموزی گوهری ناشناخته
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
لَوْ یَعْلَمُ النّاسُ ما فى طَلَبِ الْعِلْمِ لَطَلَبُوهُ وَ لَوْ بِسَفْکِ الْمُهَجِ وَ خَوْضِ اللُّجَجِ.
اگر مردم می دانستند که در طلب علم ودانش آموزی چه فایده اى است، قطعا به حستجوی آن می پرداختند هرچند به بهای ریختن خون دل و فرو رفتن در گرداب‌ها باشد.
(کافي ، ج۱ ،ص۳۵ )
21– دورهمی صالحان موجب صلاح
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
مَجالِسُ الصّالِحینَ داعِیَةٌ إِلَى الصَّلاحِ وَ آدابُ الْعُلَماءِ زِیادَةٌ فِى الْعَقلِ.
دورهمی صالحان و شایستگان، دعوت به صلاح و شایستگى و آداب دانشمندان، موجب فزونى خرد است. (تحف العقول ، ج۱ ، ص۲۸۳)
۲۲– گناهانى که مانع اجابت دعایند
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
أَلذُّنُوبُ الَّتى تَرُدُّ الدُّعاءَ سُوءُ النِّیَّةِ، وَ خُبْثُ السَّریرَةِ، وَ النِّفاقُ مَعَ الإِخْوانِ، وَ تَرْکُ التَّصْدیقِ بِالاِْجابَةِ، وَ تَأخیرُ الصَّلَواتِ المَفْرُوضَةِ حَتّى تَذْهَبَ أَوْقاتُها، وَ تَرْکُ التَّقَرُّبِ إِلَى اللّهِ عَزَّوَجَلَّ بِالْبِّرِ وَ الصَّدَقَةِ، وَ اسْتِعْمالُ الْبَذاءِ وَ الْفُحْشِ فِى الْقَوْلِ.
گناهانى که دعا را ردّ مى کنند، عبارتند از:
۱ـ نیّت بد، ۲ـ ناپاکى باطن، ۳ـ نفاق با برادران، ۴ـ عدم اعتقاد به اجابت دعا، ۵ـ تأخیر نمازهاى واجب از وقت خودش، ۶ـ ترک تقرّب به خداوند عزّوجلّ به وسیله ترک احسان و صدقه، ۷ـ ناسزاگویى و بدزبانى. (معانى الأخبار ، ص 271، ح 2)
۲۳– شگفت از آدمی که
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
عَجَبًا کُلَّ الْعَجَبِ لِمَنْ عَمِلَ لِدارِ الْفَناءِ وَ تَرَکَ دارَ الْبَقاءِ.
شگفتا! از کسى که کار مى کند براى دنیاى فانى و ترک مى کند سراى جاودانى را!
(بحار الأنوار ، ج 78 ، ص 142 ،ح 4 )
۲۴– بازخورد اتّهام
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
مَنْ رَمَى النّاسَ بِما فیهِمْ رَمَوْهُ بِما لَیْسَ فیهِ.
هر که مردم را به چیزى که در آن هاست متّهم کند، او را به آنچه که در او نیست، متَّهم کنند.
(بحار الأنوار ، ج 78، ص160، ح21)
۲۵– رنج دنیا برای آخرت
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
ما تَعِبَ أَوْلِیاءُ اللّهِ فِى الدُّنْیا لِلدُّنْیا، بَلْ تَعِبُوا فِى الدُّنْیا لِلاْخِرَةِ.
اولیاى خدا در دنیا براى دنیا رنج نمى کشند، بلکه در دنیا براى آخرت رنج مى کشند. (بحارالانوار، ج 73، ص 93)
۲۶– پناه به خدا از:
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
أَلّلهُمَّ إِنّى أَعُوذُ بِکَ مِنْ هَیَجانِ الْحِرْصِ وَ سَوْرَةِ الْغَضَبِ وَ غَلَبَةِ الْحَسَدِ… وَ سُوءِ الْوِلایَةِ لِمَنْ تَحْتَ أ َیْدینا.
خدایا! به تو پناه مى برم از طغیان حرص و تندى خشم و غلبه حسد… و سرپرستى بد براى زیر دستانمان.(صحیفه سجادیه ، دعای هشتم)
۲۷– پرهیز از گناهکاران، ظالمان و فاسقان
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
إِیّاکُمْ وَ صُحْبَةَ الْعاصینَ، وَ مَعُونَةَ الظّالِمینَ وَ مُجاوَرَةَ الْفاسِقینَ، إِحْذَرُوا فِتْنَتَهُمْ، وَ تَباعَدُوا مِنْ ساحَتِهِمْ.
از همنشینى با گنهکاران و یارى ستمگران و نزدیکى با فاسقان بپرهیزید.
از فتنه‌هایشان برحذر باشید و از درگاه‌شان دورى گزینید. (كافى، ج 8، ص 16، ح 2)
۲۸– نتیجه مخالفت با اولیاء الله
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ مَنْ خالَفَ أَوْلِیاءَ اللّهِ وَ دانَ بِغَیْرِ دینِ اللّهِ، وَ اسْتَبَدَّ بِأَمْرِهِ دُونَ أَمْرِ وَلِىِّ اللّهِ، فى نار تَلْتَهِبُ.
بدانید هر که با اولیاى خدا مخالفت کند، و به غیر از دین خدا، دین دیگرى را پیروى نماید و به رأى خویش استبداد ورزد، نه به فرمان ولِىّ خدا، در آتشى فروزان درافتد. (تحف العقول، ص 254)
۲۹– توجّه به قدرت و قرب خدا
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
خَفِ اللّهَ تَعالى لِقُدْرَتِهِ عَلَیْکَ وَ اسْتَحْىِ مِنْهُ لِقُرْبِهِ مِنْکَ.
از خداى متعال به خاطر قدرتش بر تو بترس، و به خاطر نزدیکى‌اش به تو، از او شرم و حیا داشته باش
(بحار الأنوار ، ج 71، ص336، ص22)
۳۰– پرهیز از دشمنى و توجّه به دوستى
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
لا تُعادِیَنَّ أَحَدًا وَ إِنْ ظَنَنْتَ أَنَّهُ لا یَضُرُّکَ ، وَ لا تَزْهَدَنَّ فى صِداقَةِ أَحَدٍ وَ إِنْ ظَنَنْتَ أَنَّهُ لا یَنْفَعُکَ.
حتماً با هیچ کس دشمنى نکن، هر چند گمان کنى که او به تو زیان نرساند، و حتماً دوستى هیچ کس را ترک نکن، هر چند گمان کنى که او سودى به تو نرساند.
(بحار الأنوار ، ج 74 ، ص 180 ، ح 28)
۳۱– میوه شنوایى
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
لِکُلِ شَىْء فاکِهَةٌ وَ فاکِهَةُ السَّمْعِ الْکَلامُ الْحَسَنُ.
براى هر چیزى میوه اى است و میوه شنوایى، کلام نیکوست.
(بحار الأنوار، ج 78، ص160، ح21 )
- دعا سپر بلا
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
أَلدُّعاءُ یَدْفَعُ الْبَلاءَ النّازِلَ وَ ما لَمْ یَنْزِلْ.
دعا هم بلای نازل شده را دفع ورفع می کند وهم بلایی که بنا است نازل شود(اما هنوز نازل نشده)
(کافی ،ج3 ، ص566 )
- پاداش وکیفر زودرس
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
إنَّ أَسْرَعَ الْخَیْرِ ثَوابًا الْبِرُّ، وَ أَسْرَعُ الشَّرِّ عُقُوبَةً الْبَغْىُ.
قطعا ثواب نیکوکارى، زود‌تر از هر کار خیرى خواهد رسید، و کیفر ستمگرى، زود‌تر از هر بدى دامنگیر آدمى خواهد شد. (کافی ، ج 2 ، ص460 )
- مصیبت یا عافیت؟
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
إِنّى لاََکْرَهُ لِلرَّجُلِ أَنْ یُعافىَ فِى الدُّنْیا فَلا یُصیبُهُ شَىءٌ مِنَ الْمَصائِبِ.
من براى کسى نمى پسندم که در دنیا عافیت داشته باشد و هیچ مصیبتى به او نرسد.
(کافی ، ج2 ، ص256 )
- ازاخلاق مؤمن
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
مِنْ أَخلاقِ الْمُؤْمِنِ أَلاِْنْفاقُ عَلى قَدْرِ الاِْقْتارِ، وَ التَّوَسُّعُ عَلَى قَدْرِ التَّوَسُّعِ، وَ إِنْصافُ النّاسِ، وَ إِبْتِداؤُهُ إِیّاهُمْ بِالسَّلامِ عَلَیْهِمْ.
از اخلاق مؤمن، انفاق به قدر تنگدستى، و توسعه در بخشش به قدر توسعه، و انصاف دادن به مردم، و پیشى گرفتن سلام بر مردم است. (کافی ، ج2 ، ص241)
- اجتناب از غیبت
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
إِیّاکَ وَ الْغیبَةَ فَإِنَّها إِدامُ کِلابِ النّارِ.
از غیبت کردن به پرهیز، زیرا که خورش وغذای سگ هاى جهنّم است.
(کشف الغمّه، ج۲، ص ۱۰۸ )
- فرق کریم با لئیم
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
ألْکَریمُ یَبْتَهِجُ بِفَضْلِهِ، وَ اللَّئیمُ یَفْتَخِرُ بِمِلْکِهِ.
کریم و بخشنده به بخشش خویش خوشحال است و لئیم و پست به دارایى‌اش مفتخر است.
(بحار الانوار ، ج75 ،ص143)
- پاداش پوشاک به مومن
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
امام سجاد(ع):
مَنْ کَسا مُؤْمِنًا کَساهُ اللّهُ تَعالی مِنَ الثِّیابِ الْخُضْرِ.
هر که مؤمنى را بپوشاند، خداوند به او از جامه هاى سبز بهشتى بپوشاند.
(وافی ،ج5 ،ص680)
- ترک سخن زشت
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
کَفُّ الاَْذى رَفْضُ الْبَذاءِ، وَ اسْتَعِنْ عَلَى الْکَلامِ بِالسُّکُوتِ، فَإِنَّ لِلْقَوْلِ حالاتٌ تَضُرُّ، فَاْحذَرِ الاَْحمَقَ.
جلوگیرى از آزار، ترک کلام قبیح است، و در سخن گفتن از سکوت کمک بخواه، زیرا براى سخن، حالاتى است که زیان مى زند، بنابراین از سخن احمق برحذر باش.
(بحار الأنوار، ج۷۵ ، ص۱۶۱ )
- بهترین کلید وبهترین مُهر
امام سجاد (علیه السلام)فرمود:
خَیْرُ مَفاتیحِ الاُْمُورِ الصِّدْقُ، وَ خَیْرُ خَواتیمِها الْوَفاءُ.
بهترین کلید گشایش کار‌ها، راستگویى، و بهترین مُهرِ پایانى آن وفادارى است.
(بحارالأنوار، ج 78، ص 161)
