اندیشه بنان

چهل حدیث  خویشاوندی و فامیلی

 

• ارتباط خویشاوندی سفارش پیامبر (ص)

پیامبر(ص)فرمود :

اُوصِي الشاهِدَ مِن اُمَّتِي وَ الغائِبَ مِنهُم  وَ مَن في أصلابِ الرِّجالِ  وَ أرحامِ النِّساءِ إلى يَومِ القِيامةِ ، أن يَصِلَ الرَّحِمَ  وَ إن كانَ مِنهُ  عَلى مَسيرَةِ سَنَةٍ ، فَإنَّ ذلِكَ مِنَ الدِّينِ .

به حاضران و غايبان امّت خود و آنهايى كه از امروز تا روز قيامت در پشت مردها و زهدانهاى زنان هستند ، سفارش مى كنم كه صله رحم به جاى آورند، هر چند [با ]خويشاوند [خود] يك سال راه فاصله داشته باشند ؛ زيرا  صله رحم  جزء دين است . (الكافي ، ج 2، ص151، ح5 )

 

• روابط فامیلی از واجبات اسلام        

امام على (عليه السلام) فرمود:

اِنَّ صِلَةَ الاَْرْحامِ لَمِنْ مُوجَباتِ الاِْسْلامِ وَ اِنَّ اللّهَ  سُبْحانَهُ اَمَرَ  بِاِكْرامِها وَ اِنَّهُ تَعالى يَصِلُ مَنْ وَصَلَها وَ يَقْطَعُ مَنْ قَطَعَها وَ يُكْرِمُ مَنْ اَكْرَمَها.

به راستى كه صله رحم از واجبات اسلام است و خداى سبحان امر فرموده كه آن را گرامی بدارند و خداوند متعال با هر كس كه صله رحم كند، رابطه برقرار مى كند و با هر كس كه قطع رحم كند، قطع رابطه مى كند و هر كس كه صله رحم را گرامى بدارد، خداوند گرامى اش مى دارد.                      ( غرر الحکم و درر الکلم  ،ج۱  ، ص۲۴۴ )

 

• ارتباط با خویشان گرچه با جرعه آب

امام رضا (ع):

صِل رَحِمَكَ وَلَو بِشَربَةٍ مِنَ الماءِ وأفضَلُ ما تُوصَلُ بِهِ الرَّحِمُ كَفُّ الأذى.

پيوند خويشى نگه دار (و صله رحم به جاى آر) گرچه با جرعه اى آب باشد . بهترين وسيله اى كه با آن صله رحم به جاى آورده مى شود ، خوددارى از آزار رساندن به خويشاوندان است.(سفینه البحار ، ج1 ، ص514)

 

• صیانت نعمتها در سایه  ارتباط فامیلی

 

امام على عليه السلام:

حِراسَةُ النِّعَمِ فى صِلَةِ الرَّحِمِ؛

حفظ نعمت ها درسایه  ارتباط فامیلی است. (غررالحكم، ح 4929)

 

• ارتباط خویشاوندی هرچند با یک سلام

پیامبر (ص):

صِلُوا اَرحامَکُم فِی الدُّنیا وَ لَو بِسَلامٍ .

در دنیا با خویشان خود ارتباط بر قرار کنید هر چند با سلام.(سفینه البحار، ج1 ، ص514)

 

• آثار نیک ارتباط خویشاوندی

امام صادق (ع):

صِلَهُ الرَّحِمِ مِنسَأُهٌ  فِی  الاَجَلِ مِثراهٌ  فِی المالِ مَحَبَّهٌ  فِی الاَهلِ.

صله رحم سبب تاخیر مرگ وافزونی مال وایجاد مهربانی در کسان است.  (سفینه البحار، ج1 ، ص514)

 

• صله رحم از جمله اعمالی است که به حضور امام ارائه می شود

 

امام صادق (ع) :

(داوود بن كثير گفت : نزد امام صادق (عليه السلام)  نشسته بودم كه حضرت بى مقدمه فرمود :

يا داوودُ !  لَقَد عُرِضَت عَلَيَّ أعمالُكُم يَومَ الخَميسِ ، فَرأيتُ فيما عُرِضَ عَليَّ مِن عَمَلِكَ صِلَتَكَ لِاِبنِ عَمِّكَ فُلانٍ ، فَسَرَّني ذلِكَ . إنّي عَلِمتُ صِلَتَكَ لَهُ أسرَعَ لِفَناءِ عُمرِهِ و قَطعِ أجَلِهِ .

قالَ داوودُ : و كانَ لي ابنُ عَمٍّ مُعانِداً ناصِبا ً خَبيثاً  بَلَغَني عَنهُ و عَن عِيالِهِ سُوءُ حالٍ ، فصَكَكتُ لَهُ بِنَفَقَةٍ قَبلَ خُروجي إلى مَكَّةَ ، فلَمّا صِرتُ فِي المَدينَةِ أخبَرَني أبو عَبدِ اللّه ِ (عليه السلام)   بِذلكَ .

اى داوود! روز پنجشنبه اعمال شما به من عرضه شد. در ميان كارهايى كه از تو به رؤيت من رسيد، كمكى بود كه به پسر عمويت، فلانى، كردى و من از اين كار خوشحال شدم. اين صله و كمك تو نابودى عمر او و كوتاه شدن اجلش را سرعت بخشيد.

داوود مى گويد : پسر عمويى داشتم كه فردى معاند و دشمن اهل بيت و پليد بود. خبردار شدم كه او و خانواده اش در وضع مالى بدى به سر مى برند. لذا پيش از آن كه راهى مكّه شوم، مبلغى خرجى برايش حواله كردم. چون به مدينه رفتم، امام صادق (عليه السلام ) مرا از اين كار خبر داد.

(الأمالي للطوسي ، ص 413، ح929)

 

• پاداش صله رحم سریعتراز هر عمل صالح دیگر

 

پیامبر(ص) :

اِنَّ اَعجَلَ الخَیرِ ثَواباً  صِلَهُ الرَّحِمِ.

آن خیری که پاداشش سریعتراز سایر کارهای خیر  نصیب انسان می شود صله رحم  است. ( کافی ، ج 3 ص 230  )

 

• دستور به ارتباط خویشاوندی

 

امام صادق عليه السلام :

تَواصَلوا و تَبارُّوا و تَراحَموا وَ كُونُوا إخوَةً بَرَرَةً كَما أمَرَ كُمُ اللّه ُ.

با يكديگر پيوند داشته باشيد و به هم نيكى كنيد ، و با يكديگر مهربان باشيد و همچنان كه خداوند به شما دستور داده است ، برادرانى نيكوكار باشيد.  ( الكافى ، ج 2 ، ص 175)

 

• صله رحم از نشانه های دیانت

 

امام علی (علیه السلام) می فرماید:

إِنَّ لِأَهْلِ الدِّینِ عَلَامَاتٍ  یُعْرَفُونَ بِهَا صِدْقَ الْحَدِیثِ وَ أَدَاءَ الْأَمَانَةِ وَ وَفَاءً بِالْعَهْدِ وَ صِلَةَ الْأَرْحَامِ و…

دینداران شاخصه هایی دارند که با آنها می شود آنان را شناخت: راستگویی، امانت داری، وفاداری، ارتباط با خویشاوندان و.. . ( الكافى ، ج 2،  ص 239)

 

• برکات دنیایی وآخرتی ارتباط خویشاوندی

 

امام باقر (علیه السلام) می فرماید:

صِلَةُ الْأَرْحَامِ تُزَکِّی الْأَعْمَالَ وَ تُنْمِی الْأَمْوَالَ وَ تَدْفَعُ الْبَلْوَی وَ تُیَسِّرُ الْحِسَابَ وَ تُنْسِئُ فِی الْأَجَلِ.

ارتباط با خویشاوندان، موجب پاکی اعمال، رشد اموال، دفع بلاها، حسابرسی آسان و طول عمر می شود. (همان، ص 150)

 

• ارتباط فامیلی مایه گشایش زندگی

 

امام صادق (علیه السلام)  فرمود:

صِلَةُ الْأَرْحَامِ تُحَسِّنُ الْخُلُقَ وَ تُسَمِّحُ الْکَفَّ وَ تُطَیِّبُ النَّفْسَ وَ تَزِیدُ فِی الرِّزْقِ وَ تُنْسِئُ فِی الْأَجَل.

ارتباط با خویشاوندان، اخلاقی نیکو، دست و دلی باز، جانی پاکیزه، رزقی فراوان و عمری طولانی را به ارمغان می آورد.      ( همان، ص 151)

 

• ارتباط خویشان برتر از کمک مالی

پیامبر(ص):

اَلصَّدَقَهُ  بِعَشَرَهٍ  وَالقَرضُ  بِثَمانِیَ عَشَرَهَ  وَ صِلَهُ الاِخوانِ  بِعِشرینَ  وَ صِلَهُ الرَّحِمِ بِاَربَعَ وَعِشرینَ

(سفینه البحار ، ج1 ، ص514 )

 

• صله رحم زکات توانگری

امام علی (ع):

زَکاهُ الیَسارِ  بِرُّالجیرانِ  وَ صِلَهُ الاَرحامِ . زکات ثروت وتوانگری نیکی به همسایه ها و صله رحم است.   (غرر الحکم ، ج 1 ، ص425 )

 

• صله رحم وسیله تقرب الی الله

 

امام  صادق (ع) فرمود :

اَلْمَعْرُوفُ شَيْءٌ سِوَى اَلزَّكَاةِ فَتَقَرَّبُوا إِلَى اَللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ بِالْبِرِّ وَ صِلَةِ اَلرَّحِمِ .

احسان و نيكى، از محدودۀ زكات فريضه خارج است. با احسان و صلۀ‌رحم به خداوند عز و جلّ‌ تقرّب بجوييد. (فروع کافی ، جلد  3 ص 77 )

 

• صله رحم مایه آبادانی

امام صادق (ع)  فرمود:

صِلَةُ اَلرَّحِمِ وَ حُسْنُ اَلْجِوَارِ يَعْمُرَانِ اَلدِّيَارَ وَ يَزِيدَانِ فِي اَلْأَعْمَارِ .

ارتباط خویشاوندی وحسن همجواری باعث عمران وآبادی محل وافزایش عمر خواهند شد.

(الکافي ، ج2  ،  ص۱۵۲ )

 

• لزوم ارتباط باخویشان حتی با قطع ارتباط شان

 

پیامبر (ص) به نقل از اباذر:

اَوصانی خلیلی(ص) بِصِلَهِ الرَّحِمِ  وَ اِن اَدبَرَت وَ اَن اَقُولَ الحَقَّ وَ اِن کانَ  مُرّاً.

دوستم پیامبر (ص) مرا به انجام ارتباط با خویشان  سفارش فرمود هرچند خویشان قطع ارتباط کرده باشند وهمچنین سفارش فرمودند به اینکه حق را بگویم هرچند تلخ باشد.(محجه البیضاء، ج3 ، ص428)

 

• ارتباط با نزدیکان مایه گسترش روزی

 

امام سجاد (علیه السّلام) فرمودند:

مَن سَرَّهُ اَن یَمُدَّاللهُ فی عُمرِهِ وَ اَن یَبسُطَ لَهُ فی رِزقِهِ فَلیَصِل رَحِمَهُ.

هر کس خوش دارد که خداوند، عمرش را طولانی و روزی اش را فراوان کند، صله ی رحم کند.

(کافی، ج۲، ص۱۵۰، حدیث۲)

 

• آسان جان دادن از پاداشهای صله رحم

 

حضرت موسی (ع) به نقل امام  هادی (ع):

الهی ··· ما جَزاءُ مَن وَصَلَ رَحِمَهُ ؟

قالَ: يا موسى، أنسَأُ لَهُ أجَلَهُ  وَ اُهَوِّنُ عَلَيهِ سَكَراتِ المَوتِ .

خدای من ! پاداش كسى كه صله رحم كند چيست؟ خداوند فرمود : اى موسى! مرگ او را به تأخير مى اندازم و سختيهاى جان كندن را بر او آسان مى كنم .(الأمالي للصدوق ، ص276،ح307)

[نَسَأ اللّه ُ أجَلَه و أنسأه : إذا أخَّرَهُ (المصباح المنير : 604) .]

 

• ارتباط با خویشان از بهترین اخلاق دنیا وآخرت

 

پيامبر( صلي الله عليه و آله) فرمود :

اَلا اَدُلُّكُمْ عَلى خَيْرِ اَخْلاقِ الدُّنْيا وَ الآْخِرَةِ؟ تَصِلُ مَنْ قَطَعَكَ وَ تُعْطى مَنْ حَرَمَكَ وَ تَعْفُو عَمَّنْ ظَلَمَكَ.

آيا شما را به بهترين اخلاق دنيا و آخرت راهنمايى نكنم؟ برقراری ارتباط با كسى است كه با توقطع رابطه كرده، بخشش به كسى كه از تو دريغ نموده و عفو كسى كه به تو ظلم كرده است.

(كافى، ج 2، ص 107)

 

• ارتباط با نزدیکان باعث تاخیر مرگ

 

میَسَر گوید :  ما جمعی خدمت امام باقر (ع) رسیدیم که همراهان موضوع خویشان ونزدیکان را مطرح نمودند .حضرت فرمودند : یا مَیسَر !  اَما اِنَّهُ  قَد حَضَرَ اَجَلُک غَیرَ مَرَّهٍ  وَ لا مَرَّتَینِ . کُلُّ ذالِکَ یُؤَخَّرُ بِصِلَتِکَ  قَرابَتَکَ .

ای میسر ! مرگت نه یکبار ونه دوبار{بل چندین بار}فرا رسیده اما در همه این موارد تأخیر شد بخاطر ارتباط وصله رحم با نزدیکانت. (بحار الانوار ، ج71 ، ص100 به نقل از آثار الصادقین ، ج7 ، ص70)

 

• برقراری ارتباط خویشاوندی مایه صیانت از گناه

امام صادق ( عليه السلام) :

إنّ صِلَةَ الرَّحِمِ و البِرَّ لَيُهَوِّنانِ الحِسابَ  وَ يَعصِمانِ مِنَ الذُّنوبِ ؛ فَصِلُوا أرحامَكُم ، و بَرُّوا بِإخوانِكم ، و لو بِحُسنِ السَّلامِ و رَدِّ الجوابِ .

صله رحم و نيكوكارى، حساب را آسان مى سازند و از گناهان نگه مى دارند . پس ، صله ارحام به جاى آوريد و به برادران خود نيكى كنيد ، اگر چه با سلام كردنى نيكو و جواب سلام دادن باشد .

(الكافي ، ج2، ص157، ح31 و سفینه البحار ، ج1 ، ص515 )

 

• حفظ ارتباط فامیلی مانع مرگ بد

 

منصور دوانقی پیکی خدمت حضرت امام صادق (ع) فرستاد واز او دعوت نمود  ودستور داد فرشی آوردند و کنارش پهن نمودند واز حضرت خواستند تا روی آن جلوس فرمایند . آنگاه گفت محمد ومهدی(دو پسر منصور) را خبر کنید تا بیایند وآمدند سپس روکرد به حضرت  عرض کرد ای اباعبدالله ! حدیثی را که در موضوع صله رحم به من فرمودی یک بار دیگر یادآوری کن تا مهدی بشنود.

حضرت فرمودند : نِعَم ، حَدَّثَني أبي ، عَن أبيهِ ، عَن جَدِّهِ عَن عَلِيٍّ (عَلَيهِ السَّلامُ) قالَ، قالَ رَسُولُ اللهِ(صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ) : اِنَّ الرَّجُلَ لَيَصِلُ رَحِمَهُ وَ قَد بَقِيَ مِن عُمرِهِ ثَلاثُ سِنينَ ، فَيُصَيِّرُهَا اللهُ عَزَّ وَجَّلَ ثَلاثينَ سَنَةً وَ يَقطَعُها وَ قَد بَقِيَ مِن عُمرِهِ ثَلاثُونَ سَنَةً ، فَيُصَيِّرُهَا اللهُ ثَلاثَ سُنينَ ثُمَّ تَلا(عَلَيهِ السَّلامُ): (يَمحُو اللهُ ما يَشاءُ وَ يُثبِتُ  وَ عِندَهُ أُمُّ الكِتابِ)

باشد مانعی ندارد . پدرم به نقل از پدر وجدشان به من خبر داد که امام علی (ع) از پیامبر نقل کرد که پیامبر(ص) فرمود: مرد در حالی که از عمرش سه سال باقی است صله رحم انجام می دهد پس خداوند عزیز وجلیل عمر سه ساله را به سی سال تبدیل می کند  وبه عکس  کسی که از عمرش سی سال باقی است قطع رحم می کند وعمر سی ساله اش تبدیل به سه سال می شود .

آنگاه حضرت این آیه را تلاوت نمود :” که خداوند آنچه بخواهد محو می کند وآنچه بخواهد ایجاد می کند  واساس کتاب سر نوشت نزد او ست.

منصور گفت ای اباعبدالله ! این سخن خوبی است  واین را هم فرمودی  ولی منظورم این نبود .

آنگاه حضرت فرمود:

نِعَم حَدَّثَني أبي عَن أبيهِ عَن جَدِّهِ عَن عَلِيٍّ (عَلَيهِ السَّلامُ) قالَ : قالَ رَسُولُ اللهِ (صَلَى اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ): صِلَةُ الرَّحِمِ تُعَمِّرُ الدِّيارَ وَ تَزيدُ  فِي الاَعمارِ وَ اِن كانَ أهلُها غَيرَ أخيارٍ.

پدرم به نقل از پدر وجدشان به من خبر داد که امام علی (ع) از پیامبر نقل کرد که پیامبر(ص) فرمود صله رحم خانه ها ومحلات را آباد و عمر را طولانی می نماید اگرچه اهل صله رحم انسانهای خوبی نباشند.

منصور  گفت  ای اباعبد الله  این سخن خوبی است وهمین را هم فرمودی ولکن منظورم این جمله نبود.

حضرت فرمود:

نِعَم حَدَّثَني أبي عَن أبيهِ عَن جَدِّهِ عَن عَلِيٍّ (عَلَيهِ السَّلامُ) قالَ، قالَ رَسُولُ اللهِ (صَلَّى اللهُ عَلَيهِ وَآلِهِ) : صِلَةُ الرَّحِمِ تُهَوِّنُ الحِسابَ وَ تَقي ميتَةَ السُّوءِ.

پدرم به نقل از پدر وجدشان به من خبر داد که امام علی (ع) از پیامبر نقل کرد که پیامبر(ص) فرمود : صله رحم حساب قیامت را آسان  واز از مرگ بد جلوگیری می نماید  .  منصور گفت منظورم همین جمله بود. (مستدرك الوسائل ،  ج۱۵ ، ص۱۹۹ )

 

• ارتباط فامیلی وافزایش ده برابری عمر

 

امام رضا ( عليه السلام) فرمود:

يـَكُونُ الرَّجـُلُ يَصِلُ رَحِمَهُ فَيَكُونُ قَدْ بَقِىَ مِنْ عُمْرِهِ ثَلاثُ سِنينَ، فَيُصَيِّرُهَا اللّه ُ ثَلاثينَ سَنـَةً وَ يَفْعـَلُ اللّه ُ ما يَشـاءُ.

گـاهى كسى صـله رحـم مى كنـد، در حالى كه از عمرش سه سال باقى است. خـداونـد (بـه خـاطر ايـن عمـل) باقى مانده عمر او را سى سال مى كند و خــدا آنچـه بخـواهد مى كنـد.   (اصول كافى، ج 2، ص 150)

 

• حفظ ارتباط فامیلی حتی در صورت جفا

 

امام علی (عليه السلام) فرمود :

أطِعْ أخاكَ وَ إنْ عَصَاكَ، وَ صِلْهُ  وَ إنْ جَفاكَ

از برادرت فرمان به بر هر چند او تو را نافرمانى كند، و با او ارتباط داشته باش هر چند او به تو ستم کرده باشد. ( بحار الأنوار، ج 77، ص213،ح1)

 

• ارتباط فامیلی وافزایش روزی

 

پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به نقل امام صادق (علیه السلام) فرمود:

مَنْ سَرَّهُ اَلنَّسَاءُ فِي اَلْأَجَلِ وَ اَلزِّيَادَةُ فِي اَلرِّزْقِ فَلْيَصِلْ رَحِمَهُ .

هر كه را تأخير مرگ و افزايش روزى خوش آيد، بايد صله رحم كند. (اصول کافی ، ترجمه مصطفوی،  ج ۳  ، ص ۲۲۴ )

• صله رحم مایه افزایش دارایی

 

پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به نقل از امام صادق (علیه السلام) فرمود:

إِنَّ اَلْقَوْمَ لَيَكُونُونَ فَجَرَةً وَ لاَ يَكُونُونَ بَرَرَةً فَيَصِلُونَ أَرْحَامَهُمْ فَتَنْمِي أَمْوَالُهُمْ وَ تَطُولُ أَعْمَارُهُمْ فَكَيْفَ إِذَا كَانُوا أَبْرَاراً بَرَرَةً .

مردمى فاجر که بدكردارند و نيكوكار نباشند در سایه صله رحم مالشان ا فزايش می یابد و عمرهاشان طولانی می گردد چه رسد که اهل صله رحم  نيكوكار باشند واهل نیکی .(یعنی قطعا هم مال شان زیاد می شود وهم عمر شان طولانی)     (بحارالأنوار ، ج 7۱ ، ص 125)

 

• درجه ویژه برای اهل صله رحم در بهشت

 

پیامبر( صلى الله عليه و آله) فرمود :

إنَّ فِي الجَنّةِ دَرَجةً لا يَنالُها إلاّ إمامٌ عادِلٌ ، أو ذو رَحِمٍ وَصُولٌ ، أو ذو عِيالٍ صَبورٌ .

در بهشت درجه اى است كه به آن دست نمى يابد مگر پيشواى دادگر ويا کسی که زیاد اهل ارتباط با خویشان باشد و يا عيالوار صبور.     ( الخصال ، ص 93، ح39)

 

• ندای خویشاوندی در کنار عرش الهی

 

امام صادق (علیه السلام) فرمود:

اَلرَّحِمُ مُعَلَّقَةٌ بِالْعَرْشِ يُنَادِي يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ اَللَّهُمَّ صِلْ مَنْ وَصَلَنِي وَ اِقْطَعْ مَنْ قَطَعَنِي فَقُلْتُ أَ هِيَ رَحِمُ رَسُولِ اَللَّهِ (صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ) فَقَالَ بَلْ رَحِمُ رَسُولِ اَللَّهِ ( صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ) مِنْهَا .

موضوع خویشاوندی  در قیامت (به صورت مجسم) به عرش الهی معلق  و وابسته می شود و فریاد بر می دارد که ای خدا ! هر کس (در دنیا) نسبت به من  گامی در جهت برقراری ارتباط برداشت  شما هم امروز با او  مرتبط باش  واگراین ارتباط را قطع نمود  شما هم با او قطع ارتباط نما .

راوی گوید گفتم آیا مقصود از این خویشاوندی همان خویشاوندی با رسول خدا است ؟ حضرت در جواب فرمود:  بل خویشاوندی رسول خدا هم از این حکم برخوردار است .

(یعنی این  موضوع هم برای خویشاوندی با رسول خدا است وهم برای سایر خویشاوندان .)

(بحار الأنوار ، ج۷4  ، ص۱۰۱ و مستدرك الوسائل ،  ج۱۵  ، ص۲۳۸ )

 

 

• دیدار با فامیل حتی با پیمودن یک سال راه

 

پیامبر( صلى الله عليه و آله)فرمود :

سِرْ سَنتَينِ  بِرَّ والِدَيكَ ، سِرْ سَنَةً صِلْ رَحِمَكَ ، سِرْ مِيلاً عُدْ مَريضا ً، سِرْ مِيلَينِ شَيِّعْ جَنازَةً .

براى نيكى به پدر و مادرت، مسافت دو ساله به پيما. براى به جا آوردن صله رحم مسافت يك ساله طی کن.  براى عيادت بيمار، يك ميل راه برو  و براى شركت در تشييع جنازه اى، دو ميل طی مسیر کن .      (النوادر للراوندي ، ص92، ح29)

 

• دستورامام رضا(ع) به ارتباط قومی

 

امام رضا (ع):

صِلُوا  فی عَشائِرِکُم  وَ صِلُوا اَرحامَکُم .

هم با اقوام وقبایل تان وهم با خویشان خود ارتباط  وصله رحم داشته باشید. (بحار ج75 ،ص348 )

 

• تواضع امام صادق نسبت به خویشان

 

امام صادق (عليه السّلام) فرمود:

إنّي أُحِبُّ  أن يَعلَمَ اللّهُ  أنّي قَد أذلَلتُ رَقَبَتي في رَحِمي وَ إنّي لَأُبادِرُ أهلَ بَيتي أصِلُهُم قَبلَ أن يَستَغنُوا عَنّي.

دوست دارم  که خداوند بداند که گردنم در برابر خویشاوندانم خاضع است(خودم را در برابر آنان به خاطر دوام ارتباط خویشاوندی  تسلیم نشان می دهم )  ومن برای ارتباط وصله رحم با آنها پیش از آنکه از من بی نیاز شوند مبادرت می ورزم. ( الكافي ،ج 1، ص۲۵، ح۱۵۶)

 

• نتایج فردی واجتماعی ارتباط فامیلی

 

امام محمد باقر (عليه السلام) فرمود :

صِلَةُ الأرْحامِ تُحَسِّنُ الْخُلُقَ وتُسَمِّحُ الْکَفَّ وتُطَیِّبَ النَّفْسَ، وتَزِیدُ فی الرِّزْقِ وتُنْسِئُ فی الأجَلِ.

ارتباط فامیلی خُلق را نیکو، دست را (گشاده)، جان را پاکیزه و روزی را زیاد می‌کند و اجل را به تأخیر می‌اندازد.  (کافی، جلد 2، صفحه 152 )

 

• گام به سوی فامیل ها محبوبترین گام نزد خدا

 

امام سجاد ( عليه السلام)فرمود :

ما مِنْ خُطْوَةٍ أحَبُّ اِلَي اللهِ مِن خُطْوَتَين: خُطْوَةٌ يَسُدُّ {یَشُدُّ} بِهَا المُومِنُ صَفًّا في سَبيلِ الله تَعالي وَ خُطوَةٌ اِلي ذي رَحِمٍ قاطِعٍ.

دو گام نزد خداوند، محبوب ترين گام هاست؛ گامي در راه خدا براي تحقق لشكر اسلام (جهت جهاد) برداشته شود و گامي به سوي فامیلی كه با انسان قطع رابطه كرده است.(بحار الانوار، ج74، ص 89)

 

• ارتباط فامیلی دشمن را حقیر می کند

 

امیرالمومنین( علیه السلام) فرمود :

صِلَةُ الرَّحِمِ تُوجِبُ المَحَبَّةَ وَ تَكبِتُ العَدُوَّ.

صله رحم باعث ايجاد محبت (در بين خويشاوندان) و خوار و حقير شدن دشمنان مي گردد.

(غررالحكم، صفحه 46، حدیث 9309 )

 

• اهل ارتباط فامیلی از بهترین مردم

 

پیامبر (ص) در جواب کسی که از او پرسید:  کدام یک از مردم برتر و ارجمندتر ند ؟ فرمود : اَتقاهُم لِلّهِ  وَ اَوصَلَهُم لِلرَّحِمِ وَآمُرَهُم  بِالمَعرُوفِ وَاَنهاهُم عَنِ المُنکَرِ.

با تقواترین شان وآنکه بیشترین ارتباط با خویشان  را داشته باشد  وآنکه بیشترین امر به معروف ونهی از منکر را کرده باشد .(محجه البیضاء، ج3 ، ص428)

 

 

• بهترین نوع ارتباط خویشاوندی

 

امام صادق (عليه السلام) فرمود :

صِلْ رَحِمَكَ و لو بِشَربَةٍ مِن ماءٍ، و أفضَلُ ما تُوصَلُ بهِ الرَّحِمُ كَفُّ الأذى عَنها .

حتى اگر شده با نوشاندن جرعه اى آب، با خويشاوندت صله رحم كن و بهترين صله رحم، خود داری از آزار  به خويشاوند است .(الكافي ، ج 2، ص151 )

 

• اهل صله رحم فقیر نمی شود

 

امام صادق (عليه السلام) فرمود :

مَن أحَبَّ أن يُخَفِّفَ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ عَنه سَكَراتِ المَوتِ ، فَلْيَكُنْ لقَِرابَتِهِ وَصُولاً  وَ بِوالِدَيهِ بارّاً ، فَإذا كانَ كَذلِكَ هَوَّنَ اللّه ُ عَزَّ وَ جلَّ عَلَيهِ سَكَراتِ المَوتِ وَ لَم يُصِبْهُ في حَياتِهِ فَقرٌ أبَداً

امام صادق عليه السلام : هركه دوست دارد خداوند عزّ و جلّ سكرات مرگ را بر او سبك گرداند، بايد به خويشانش رسيدگى و به پدر و مادرش نيكى كند. اگر چنين كند، خداوند عزّ و جلّ سختى هاى مرگ را بر او آسان گرداند و در زندگيش هرگز به نادارى نيفتد.

(الأمالي للطوسي ، ص432، ح967 و سفينة البحار، جلد 2، صفحه 553 )

 

 

• پاداش متنوع ارتباط فامیلی

 

پیامبر (ص):

مَنْ مَشی اِلی ذی قَرابَةٍ بِنَفْسِهِ وَ مالِهِ لِیصِلَ رَحِمَهُ، اَعْطاهُ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ اَجْرَ مِئَةِ شَهیدٍ وَ لَهُ بِکُلِّ خُطْوَةٍ اَرْبَعُونَ اَلْفَ حَسَنةٍ وَ یُمْحی عَنْهُ اَرْبَعُونَ اَلْفَ سَیِّئَةٍ وَ یُرْفَعُ لَهُ مِنَ الدَّرَجاتِ مِثْلَ ذلِکَ وَ کَأنّما عَبَدَ اللَّهَ تَعالی مِئَةَ سَنَةٍ صابِرًا مُحْتَسِباً.

کسی که  خودش و یا با مالش  به نیت صله رحم وبرقراری ارتباط خویشاوندی به نزد فامیلانش برود خداوند عزیز وجلیل پاداش هزار شهید به او می دهد وبرای هرگامش چهل هزار حسنه خواهد بود ونیز چهل هزار سیئه وبدی از او پاک  ومحو می شود وبه همین میزان  برایش ترفیع درجه خواهد بود  وچنان است که گویا صد سال صبورانه وخالصانه  به عبادت خدا پرداخته است.

(بحار الانوار ، ج74 ، ص89 )

 

• آثار بسیار مهم ارتباط فامیلی

 

امام باقر (علیه السلام) فرمود:

صِلَةُ اَلْأَرْحَامِ تُزَكِّي اَلْأَعْمَالَ وَ تَدْفَعُ اَلْبَلْوَى وَ تُنْمِي اَلْأَمْوَالَ وَ تُنْسِئُ لَهُ فِي عُمُرِهِ وَ تُوَسِّعُ فِي رِزْقِهِ وَ تُحَبِّبُ فِي أَهْلِ بَيْتِهِ فَلْيَتَّقِ اَللَّهَ وَ لْيَصِلْ رَحِمَهُ .

ارتباط خویشاوندی  و  صله رحم  اعمال انسان را پاک وخالص می کند  ، بلا وحادثه را دفع می کند، دارایی را افزایش می دهد ، موت او را به تاخیر می اندازد  ، روزی اش را گسترش می دهد و او را در میان دودمان وخانواده اش محبوب می نماید.  پس او باید تقوا پیشه کند وصله رحم وارتباط خویشاوندی را   همچنان ادامه دهد.   (اصول کافی ، ترجمه مصطفوی ، ج ۳  ، ص ۲۲۳ )

 

• ارتباط فامیلی باعث افزایش عمر

 

امام علی (ع)فرمود:

صِل رَحِمَکَ  یَزِدِاللهُ  فی عُمرِکَ.

با خویشانت ارتباط داشته باش . اگر چنین کنی خداوند بر عمر شما می افزاید. (بحار الانوار ، ج71 ، ص100 به نقل از آثار الصادقین ، ج7 ، ص70)

 

• اهل صله رحم محبوب خدا

 

رسول خدا (صلي الله عليه واله) فرمود :

مَن ضَمِنَ لي واحِدَةً ضَمِنتُ  لَهُ اَربَعَةً يَصِلُ رَحِمَهُ  فَيُحِبُّهُ اللهُ تَعالي وَ يُوَسِّعُ عَلَيهِ رِزْقَهُ ويَزيدُ في عُمُرِهِ وَ يُدخِلُهُ الجَنَّةَ الَّتي وَعَدَهُ .

هر كس براي من، انجام يك كار را تضمين كند، من چهار چيز را براي او تضمين مي كنم: صله رحم كند تا خداوند او را دوست بدارد و روزيش را وسيع نمايد، عمرش را زياد و او را در بهشت جاي دهد.      (بحار الانوار، جلد 74، صفحه 92 )

 

 

 

• قطع رحم باعث مرگ

 

امام جعفر صادق (عليه السلام) فرمود :

اِتّقُوا الحالِقَةَ  فَاِنَّها تُميتُ الرِّجالَ، قُلتُ : وَ مَا الحالِقَةُ؟ قالَ : قَطيعَةُ الرَّحِمِ.

از حالقه بپرهيزيد كه مردان را به كام مرگ فرو مي برد. (راوي گويد:) عرض كردم: حالقه چيست؟ فرمود: قطع رحم.       (الکافي، جلد 2، صفحه 347 )

 

• قطع رحمت الهی برای قومی که در آن قاطع رحم است

 

رسول خدا (صلي الله عليه واله) فرمود :

اِنَّ الرَّحمَةَ لا تَنزِلُ عَلي قَومٍ فيهِم قاطِعُ رَحِمٍ.

رحمت بر قومي كه در ميان آنان قطع رحم كننده باشد، نازل نمي شود.   (كنز العمال، حدیث 6978 )

 

• قطع ارتباط با خویشان زشت ترین نوع گناه

 

امیرالمومنین (علیه السلام) فرمود :

أقبَحُ المَعاصي قَطيعَةُ الرَّحِمِ وَ العُقُوقِ.

زشت ترين گناهان، بريدن از خويشان و عاق شدن نسبت به پدر و مادر است

(غررالحكم، ص 406، ح 9315 )

 

• گله ونفرین صله رحم در قیامت

 

امام صادق ( عليه السلام) فرمود:

اَوَّلُ ناطِقٍ مِنَ الْجَوارِحِ يَوْمَ الْقِيامَةِ الرَّحِمُ تَقُولُ: يـا رَبِّ مَنْ وَ صَلَنِى فِى الدُّنْيا فَصِلْ اَلْيَوْمَ ما بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُ، وَ مَنْ قَطَعَنِى فِى الدُّنْيا فَاقْطَعْ الْيَوْمَ ما بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُ.

 

نخستين عضو سخنگوى بدن در روز قيامت، رَحِم است كه مى گويد: پروردگارا! هر كه در دنيا صله رحم كرد تو امروز بين خودت و او پيوند ده، و هر كه در دنيا قطع رحم كرد، امروز [رحمت] خود را از او ببر. ( اصول كافى، ج 3، ص 222)

 

• قطع ارتباط موجب قعر جهنم

 

پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به نقل امام سجاد (علیه السلام) فرمود:

فَإِنَّ اَلرَّحِمَ لَهَا لِسَانٌ يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ ذَلْقٌ تَقُولُ يَا رَبِّ صِلْ مَنْ وَصَلَنِي وَ اِقْطَعْ مَنْ قَطَعَنِي فَالرَّجُلُ لَيُرَى بِسَبِيلِ خَيْرٍ إِذَا أَتَتْهُ اَلرَّحِمُ اَلَّتِي قَطَعَهَا فَتَهْوِي بِهِ إِلَى أَسْفَلِ قَعْرٍ فِي اَلنَّارِ .

به راستی روز قيامت  رحم را زبان تند و تيزى است كه مي گويد:

پروردگارا به پيوند هر كه با من پيوست، و به بُر هر كه را از من بريد، و مردى با روش خير (ظاهر خوب) ديده مى‌شود ولى چون خويشاوندى كه از او بريده نزدش آيد، او را به پائين ترين قعر دوزخ سرنگون كند.  (الکافي  ,  جلد۲  ,  صفحه۱۵۶  )

 

• قاطع رحم فاقد خویشاوند

 

امیرالمومنین ( علیه السلام) فرمود :

ليسَ لِقاطعِ رَحِمٍ قريبٌ.

كسي كه با خويشاوندان خويش قطع رابطه كند، هيچ خویش ونزدیکی براي او نخواهد ماند.

(غررالحكم، صفحه 406، حدیث 9324 )

 

 

• خدا در قیامت به قاطع رحم توجه نمی کند

 

رسول خدا (صلي الله عليه واله) فرمود :

إثنانِ لا يَنظُرُ اللهُ إلَيهِم يَومَ القِيامَةِ قاطِعُ الرَّحِمِ وَ جارُ السُّوءِ.

 

دو گروه اند كه خداوند روز قيامت (به نظر رحمت) به آنان نمي نگرد: كسي كه با خويشان خود قطع رابطه كند و كسي كه به همسايه بدي نمايد.    (نهج الفصاحه، حدیث  55 )

 

 

 

زیارت برادران دینی موجب همراهی فرشتگان

 

امام سجاد عليه السلام می فرمایند :

مَنْ زارَ أخاهُ فِي اللّهِ طَلَباً لِاِنْجازِ مَوْعُودِ اللّهِ، شَيَّعَهُ سَبْعُونَ ألْفَ مَلَكٍ  وَهَتَفَ بِهِ هاتِفٌ مِنْ خَلْفٍ ألاطِبْتَ وَ طابَتْ  لَكَ الْجَنَّةُ ؛  فَإذا صافَحَهُ غَمَرَتْهُ الرَّحْمَةُ.

هركس به ديدار دوست و برادر خود برود و براي رضاي خداوند او را زيارت نمايد به اميد آن كه به وعده هاي الهي برسد، هفتاد هزار فرشته او را همراه و مشايعت خواهند كرد، همچنين مورد خطاب قرار مي گيرد كه از آلودگي ها پاك شدي و بهشت گوارايت باد. پس چون با دوست و برادر خود دست دهد و مصافحه كند مورد رحمت قرار خواهد گرفت.    (مشكاة الأنوار، صفحه 207 )