چهل حدیث  پیرامون روزه

چهل حدیث  پیرامون روزه

 

• روزه از پایه های اسلام

 

امام باقر (ع) فرمود:

بُنِیَ الاِسلامُ عَلی خَمسَةِ اَشیاءَ : عَلَی الصَّلوةِ وَ الزَّکاةِ وَ الحَجِّ  وَ الصَّومِ وَ الوِلایَهِ.

اسلام بر پنج چیز استوار است، برنماز و زکات  و حج و روزه و ولایت (رهبری اسلامی)

(فروع کافی، ج ۴ ، ص ۶۲ ، ح ۱ )

 

• مساوات فقیر وغنی از حکمتهای روزه

 

امام صادق (ع) فرمود:

اِنَّما فَرَضَ اللهُ الصِّیامَ لِیَستَوِیَ بِهِ الغَنِیُّ وَ الفَقیرُ.

خداوند روزه را واجب کرده تا بدین وسیله دارا و ندار (غنی و فقیر) مساوی گردند وحس  برابری کنند.    (من لا یحضره الفقیه، ج ۲ ، ص ۴۳، ح ۱)

 

• روزه آزمون اخلاص

 

امام علی (ع) فرمود:

فَرَضَ اللهُ… الصِّیامَ  اِبتِلاءاً  لِاِخلاصِ الخَلقِ.

خداوند روزه را واجب کرد تا به وسیله آن اخلاص خلق وبندگان  آزموده شود.

(نهج البلاغه، حکمت ۲۵۲ )

 

• روزه دلیلی بر فقر انسان در قیامت

 

امام رضا (ع) فرمود:

اِنَّما اُمِرُوا بِالصَّومِ  لِکَی یَعرِفُوا اَلَمَ الجُوعِ وَ العَطَشِ فَیَستَدِلُّوا عَلی فَقرِ الاخِرَهِ.

مردم به انجام روزه امر شده اند تا درد گرسنگی و تشنگی را به فهمند و به واسطه آن فقر و بیچارگی آخرت را بیابند.    (وسائل الشیعه، ج ۴ ، ص ۴ ح ۵ )

 

• روزه زکات بدن

 

پیامبر (ص) فرمود:

لِکُلِّ شَیئیٍ زَکاةٌ وَ زَکاةُ الاَبدانِ الصِّیامُ.

برای هر چیزی زکاتی است و زکات بدنها روزه است. (کافی، ج ۴، ص ۶۲ ، ح ۳)

• روزه سپر آتش(جهنم)

 

پیامبر (ص) فرمود:

اَلصَّومُ جُنَّةٌ مِنَ النّارِ.

روزه سپر آتش (جهنم) است. (یعنی بواسطه روزه گرفتن  انسان از آتش جهنم در امان خواهد بود.

(کافی، ج ۴ ، ص 162)

 

• روزه در گرما نوعی جهاد

 

پیامبر (ص) فرمود:

اَلصَّومُ فِی الحَرِّ جِهاد.ٌ

روزه گرفتن در گرما  خود نوعی جهاد است.    (بحار الانوار، ج ۹۶، ص ۲۵۷ )

 

• روزه واقعی و اثرگذار

 

امام علی (ع)فرمود:

اَلصِّیامُ اِجتِنابُ المَحارِمِ کَما یَمتَنِعُ الرَّجُلُ مِنَ الطَّعامِ وَ الشَّرابِ.

روزه پرهیز از حرامها است آنگونه که شخص از خوردنی و نوشیدنی پرهیز می کند.

(بحارالانوار ، ج ۹۳ ، ص ۲۴۹ )

 

• مراتب روزه

 

امام علی (ع)فرمود:

صَومُ القَلبِ خَیرٌ مِن صِیامِ اللِّسانِ وَ صَومُ اللِّسانِ خَیرٌ مِن صِیامِ البَطنِ.

روزه قلب بهتر از روزه زبان است و روزه زبان بهتر از روزه شکم است.

(غرر الحکم، ج ۱، ص ۴۱۷ ، ح ۸۰ )

 

 

 

• روزه اعضاءبدن

 

امام صادق (ع) فرمود:

اِذا صُمتَ فَلیَصُم سَمعُکَ وَ  بَصرُکَ  وَ شَعرُکَ وَ جِلدُکَ.

 

آنگاه که روزه می گیری باید چشم و گوش و مو و پوست تو هم روزه دار باشند.(و از گناهان پرهیز کنند)  (کافی ج ۴ ، ص ۸۷، ح ۱ )

 

 

 

• روزه بدون روزه اعضا و جوارح چه فائده؟

 

حضرت فاطمه زهرا (س)فرمود:

ما یَصنَعُ الصّائِمُ بِصِیامِهِ اِذا لَم یَصُن لِسانَهُ وَ سَمعَهُ وَ بَصَرَهُ  وَ جَوارِحَهُ.

روزه داری که زبان و گوش و چشم و جوارح خود را حفظ نکرده روزه اش به چه کارش خواهد آمد.   (بحار، ج ۹۳ ،ص  ۲۹۵ )

 

• چند نفر که روزه شان روزه نیست

 

امام باقر (ع) فرمود:

لا صِیامَ لِمَن عَصَی الاِمامَ وَ لا صِیامَ لِعَبدٍ اَبَقَ حَتّی یَرجِعَ  وَ لا صِیامَ لِاِمرَاَ ةٍ ناشِزَةٍ حَتّی تَتوُبَ وَ لاصِیامَ لِوَلَدٍ عاقٍّ حَتّی یَبِرَّ.

روزه کسی که امام (رهبر) را نافرمانی کند روزه نیست وروزه بنده فراری تا زمانی که برگردد هم روزه نیست و نیز روزه زنی که از اطاعت شوهر خارج شود روزه نیست تا اینکه توبه و برگشت کند وهمچنین روزه فرزندی که عاق شود روزه نیست تا زمانی که در سایه رفتار نیک از عاق در آید.

(بحار الانوار ،ج ۹۳، ص ۲۹۵)

 

• روزه بی نتیجه و بی فائده

 

امام علی (ع) فرمود:

کَم مِن صائِمٍ  لَیسَ لَهُ مِن صِیامِهِ اِلَّا الجُوعُ وَ الظَّمَأَ وَ کَم مِن قائِمٍ لَیسَ  لَهُ مِن قِیامِهِ اِلَّا السَّهَرُ وَ العَناءُ.

چه بسا روزه داری که از روزه اش جز گرسنگی و تشنگی بهره ای ندارد و چه بسا شب زنده داری که از نمازش جز بی خوابی و سختی سودی نمی برد.  (نهج البلاغه، حکمت ۱۴۵)

 

• روزه منهای از حرام و بهتان موجب بهشت

 

پیامبر (ص)فرمود:

مَن صامَ شَهرَ رَمَضانَ فَاجتَنَبَ فیهِ الحَرامَ وَالبُهتانَ رَضِیَ اللهُ عَنهُ  وَ اَوجَبَ لَهُ الجَنانَ.

هرکس ماه مبارک رمضان را همرا ه با اجتناب از حرام  و بهتان روزه به دارد خداوند از او راضی شده  وبهشت را بر او واجب می نماید.   (جامع احادیث الشیعه ، ج۹ ، ص۱۰۵)

 

 

 

• روزه ویژه خدا است

 

پیامبر (ص)فرمود:

قالَ اللهُ تَعالی: كُلُّ عَمَلِ ابنِ آدَمَ هُو لَهُ، غَيرَ الصِّيامِ هُو لي وَ أنا أجزِي بهِ .

هر كارى كه فرزند آدم انجام می دهد ، از آنِ اوست، مگر روزه كه از من است و پاداش آن را من خودم مى دهم .(خصال صدوق ، ص ۴۵ ،ح 42)

 

• روزه دار بهره مند ازطعام وشراب بهشتی

 

پیامبر (ص)فرمود:

مَن مَنَعَهُ الصَّومُ مِن طَعامٍ یَشتَهیهِ کانَ حَقّاً عَلَی اللهِ اَن یُطعِمَهُ مِن طَعامِ الجَنَّةِ وَ یَسقیهِ مِن شَرابِها.

کسی که روزه او را از غذاهای مورد علاقه اش باز دارد برخداست که به او از غذاهای بهشتی بخوراند و از شرابهای بهشتی به او بنوشاند.    (بحار الانوار، ج ۹۳ ،ص ۳۳۱ )

 

• گماردن فرشتگان رحمت بر روزه داران

 

امام صادق (ع) فرمود:

مَن صامَ لِلّهِ عَزَّ وَجَلَّ  یَوماً فی شِدَّةِ الحَرِّ فَاَصابَهُ ظَمَأٌ  وَ کَّلَ اللهُ بِهِ َالفَ مَلَکٍ  یَمسَحُونَ وَجهَهُ وَ یُبَشِّرُونَهُ حَتّی اِذا اَفطَرَ.

هر کس که در روز بسیار گرم برای خدا روزه بگیرد و تشنه شود خداوند هزار فرشته را می گمارد تا دست به چهره او بکشند و او را بشارت دهند تا هنگامی که افطار کند.   (کافی، ج ۴ ، ص ۶۴ ، ح ۸)

 

 

 

• شادی روزه دار دردو وقت

 

امام صادق (ع) فرمود:

لِلصّائِمِ فُرحَتانِ فُرحَةٌ عِندَ اِفطارِهِ وَ فُرحَةٌ عِندَ لِقاءِ رَبِّهِ.

برای روزه دار در  دو وقت سرور و خوشحالی است:

یکی  هنگام افطار دیگری هنگام لقاء پروردگار (وقت مردن و قیامت)

(وسائل الشیعه، ج ۷ ، ص ۲۹۰ ،ح ۶ )

 

• درب بهشت ویژه روزه داران

 

پیامبر(ص) فرمود:

اِنَِّ لِلجَنَّةِ باباً یُدعَی الرَّ یّانَ لا یَدخُلُ مِنهُ اِلَّا الصّائِمُونَ.

برای بهشت دری است بنام “ریان” که از آن فقط روزه داران وارد می شوند.

(وسائل الشیعه، ج ۷ ، ص ۲۹۵، ح ۳۱)

 

• روزه امساک از مکروهات الهی

 

امام  علی (ع)فرمود:

لَیسَ الصَّومُ الاِمساکَ عَنِ الاَکلِ وَ الشُّربِ . اَلصَّومُ الاِمساکُ عَلی کُلِّ ما یَکرَهُهُ اللهُ سُبحانَهُ.

روزه به امساک و خود داری از خوردن وآشامیدن نیست (بل) روزه امساک از هر آنچه که مکروه خداوند است می باشد. (شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ، ج۲۰ ، ص۲۲۹ )

• خروج “روح ایمان“ با روزه خواری عمدی

 

امام صادق (ع) فرمود:

مَن اَفطَرَ یَوماً مِن شَهرِ رمضانَ خَرَجَ رُوحُ الایمانِ مِنهُ.

هر کس یک روز از ماه رمضان  (بدون عذر)روزه اش را بخورد  روح ایمان از او خارج می شود.

(من لا یحضره الفقیه ، ج ۲ ، ص ۷۳، ح ۹ )

 

• وجوب روزه برای تثبیت اخلاص

 

فاطمه زهرا (س) فرمود:

فَرَضَ اللّه ُ الصِّيامَ تَثبِيتاً لِلإخلاصِ .

خداوند روزه را براى استوارى اخلاص واجب فرمود .

(بحار الأنوار ، ج ۹۶ ، ص ۳۶۸ ، ح۴۷ )

 

• روزه عاملی برای کمک غنی به فقیر

 

امام حسين (ع) فرمود:

لِيَجِدَ الغَنِيُّ مَسَّ الجُوعِ  فَيَعُودَ بِالفَضلِ عَلَى المَساكينِ .

از حکمتهای وجوب روزه آن است تا توانگر رنج گرسنگى را بچشد و در نتيجه ، به مستمندان رسيدگى و بخشش كند .(بحار الأنوار ، ج ۹۶، ص۳۷۵، ح۶۲)

 

• روزه مایه آرامش دل

 

امام باقر (ع)فرمود :

اَلصِّيامُ و الحَجُّ تَسكِينُ القُلوبِ .

روزه و حج ، مایه آرامش دل اند .

(امالی طوسي ، ص ۲۹۶، ح۵۸۲ )

 

• روزه سپرآتش جهنم

 

پيامبر (ص) فرمود:

علَيكَ بالصَّومِ؛ فإنّهُ جُنَّةٌ مِنَ النارِ، و إنِ استَطَعتَ أن يَأتِيَكَ المَوتُ وَ بَطنُكَ جائعٌ فَافعَل .

بر تو باد روزه، چراكه روزه حفاظ وسپر در برابر آتش است  . و اگر توان آن داری كه هنگام مرگ شكمت گرسنه باشد پس چنين كن.      ( دعائم الإسلام ، ج ۱، ص۲۷۰)

• روزه مایه سلامت

 

پيامبر(ص)فرمود :

صُومُوا تَصِحُّوا .

روزه بگيريد تا سالم بمانيد  .  ( الدعوات ، ص۷۶، ح۱۷۹)

 

• روزه امانت است

 

پیامبر(ص)فرمود:

اِنَّمَا الصَّومُ اَمانَهٌ فَلیَحفَظ اَحَدُکُم اَمانَتَهُ.

همانا روزه امانت است وهر کس باید  امانت خود را حفظ کند .

(محجه البیضاء ، ج۲ ، ص۱۳۶)

 

• روزه مستحبی زکات بدن

 

امام كاظم (ع)فرمود:

 

لِكلِّ شَيءٍ زَكاةٌ وَ زَكاةُ الجَسَدِ صِيامُ النَّوافِلِ

هر چيزى زكاتى دارد و زكات بدن، روزه مستحبى است .

(بحار الأنوار ، ج ۷۸، ص۳۲۶ ،ح ۴ )

 

• خواب روزه دار عبادت

 

پيامبر(ص) فرمود  :

اَلصائمُ في عِبادَةِ اللّه ِ وَ إن كانَ نائِماً عَلى فِراشِهِ، ما لَم يَغتَبْ مُسلِماً.

روزه دار گر چه در بستر خويش خفته باشد ، تا زمانى كه غيبت مسلمانى را نكند ، در حال عبادت خداست  .   (بحار الأنوار ، ج ۷۸، ص۳۲۶، ح۴ )

 

• نفس روزه دار تسبیح

 

پيامبر (ص) فرمود  :

نَومُ الصّائِمِ عِبادَةٌ وَ نَفَسُهُ تسبيحٌ .

خواب روزه دار ، عبادت است و نفَس كشيدن او ، تسبيح .

( قرب الإسناد ، ص۹۵ ، ح۳۲۴ )

 

• صلوات فرشتگان بر روزه داران

 

پيامبر (ص) فرمود :

ما مِن صائمٍ يَحضُرُ قَوماً يَطعَمُونَ إلاّ سَبَّحَت أعضاؤُهُ، وَ كانَت صَلاةُ المَلائِكَةِ عَلَيهِ، وَ كانَت صَلاتُهُم اِستِغفاراً .

هيچ روزه دارى نيست كه بر عده اى در حال غذا خوردن وارد شود ، مگر اين كه اندامهايش تسبيح گويند و فرشتگان بر او درود فرستند و درود فرشتگان، آمرزش خواهى است .

(ثواب الأعمال ، ص۷۷، ح۱)

 

• یک دعای مستجاب وقت افطار

 

امام على عليه السلام :

إنّ للصائمِ عِندَ إفطارِهِ دَعوَةً لا تُرَدُّ

به راستى كه براى روزه دار به هنگام افطار دعايى است كه در درگاه خدا ردّ نمى شود .

(الدعوات ، ص ۲۷، ح۴۵)

 

• خاموشی روزه دار تسبیح است

 

امام صادق (ع)فرمود:

نَومُ الصائمِ عِبادَةٌ، و صَمتُهُ تَسبيحٌ.

خواب روزه دار  عبادت و خاموشی اش  تسبيح است.

(من لا يحضره الفقيه ، ج ۲، ص۷۶، ح۱۷۸۳)

 

• روزه دل

 

امام على (ع) فرمود :

صِيامُ القَلبِ عَنِ الفِكرِ فِي الآثامِ، أفضَلُ مِن صِيامِ البَطنِ عنِ الطَّعامِ .

نگهدارى دل از انديشيدن به گناهان ، برتر از نگهدارى شكم از غذاست .

(غرر الحكم ، ح ۵۸۷۳ )

 

35- روزه جان وجسم

امام على (عليه السلام) فرمود:

صَومُ الجَسَدِ الإمساكُ عَنِ الأغذِيَةِ بِإرادَةٍ وَ اِختيارٍ خَوفاً مِنَ العِقابِ وَ رَغبَةً فِي الثَّوابِ وَ الأجرِ، صَومُ النَّفسِ إمساكُ الحَواسِّ الخَمسِ عَن سائرِ المَآثِمِ، وَ خُلُوُّ القَلبِ عَن جَميعِ أسبابِ الشَّرِّ .

روزه تن، عبارت است از خوددارىِ با اراده از خوردن غذاها به انگيزه ترس از كيفر و رغبت به ثواب، و روزه نفْس، عبارت است از نگهداشتن حواس پنجگانه از ديگر گناهان و خالى كردن دل از همه عوامل بدى.     (غرر الحكم ، ح ۵۸۸۸ )

 

36- چه کم اند روزه داران وچه فراوان گرسنگان

 

پيامبر(ص) به زنى كه با زبان روزه كنيز خود را دشنام مى داد فرمود :

كَيفَ تَكُونينَ صائِمَةً وَ قَد سَبَبتِ جارِيَتَكِ ؟! إنَّ الصَّومَ لَيسَ مِنَ الطَّعامِ وَ الشَّرابِ وَ إنّما جَعَلَ اللّه ُ ذالِكَ حِجاباً عَن سِواهُما مِنَ الفَواحِشِ مِنَ الفِعلِ و القَولِ يُفطِرُ الصائمَ ، ما أقَلَّ الصُّوّامَ و أكثَرَ الجُوّاعَ ! چگونه روزه دار هستى كه كنيزت را دشنام مى دهى؟ روزه، فقط خوددارى از خوردن و آشاميدن نيست ، بلكه خداوند آن را، علاوه بر اين دو ، مانع كارها و سخنان زشت كه روزه را بى اثر مى كند، قرار داده است ؛ وه كه چه اندكند روزه داران و چه بسيارند گرسنگى كشندگان!

(بحار الأنوار ، ج۹۶،  ص۲۹۳ف ح۱۶ )

37- روزه همه جوارح نه فقط شکم

 

پيامبر (ص) فرمود:

 

يقولُ اللّه ُ عَزَّ و جلَّ مَن لَم تَصُمْ جَوارِحُهُ عن مَحارِمِي فلا حاجَةَ لي في أن يَدَعَ طَعامَهُ و شَرابَهُ مِن أجلِي.

خداوند عزّ و جلّ مى فرمايد: كسى كه جوارح و اندامهاى خود را از حرامهاى من نگاه ندارد ، من نيازى به اين ندارم كه به خاطر من از خوردن و آشاميدن خوددارى ورزد .

(الفردوس ، ج۵، ص۲۴۲، ح۸۰۷۵ )

 

38- روزه مایه آمرزش باشرائطی

 

امام باقر (ع) فرمودکه :

پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله) به جابر بن عبد اللّه فرمود :

يا جابرُ ، هذا شَهرُ رَمَضانَ مَن صامَ نَهارَهُ وَ قامَ وِرْداً مِن لَيلِهِ وَ عَفَّ بَطنَهُ وَ فَرجَهُ وَ كَفَّ لِسـانَهُ خَرَجَ مِن ذُنوبِهِ كَخُروجِهِ مِن الشَّهرِ، فقالَ جابرٌ : يا رسولَ اللّه ِ ، ما أحسَنَ هذا الحديثَ ! فقالَ رسولُ اللّه ِ صلى الله عليه و آله : يا جابرُ ، و ما أشَدَّ هذهِ الشُّروطَ !

اى جابر! در اين ماه رمضان، هر كس روز آن را روزه بدارد و جزئى از شبش را به عبادت پردازد و شكم و شرمگاه خويش را پاك نگه دارد و زبانش را حفظ كند، همان گونه كه از اين ماه خارج مى شود ، از گناهان خويش خارج شود.

 

جابر عرض كرد : اى رسول خدا! چه زيباست اين حديث! رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود : اى جابر! و چه سخت است [رعايت] اين شروط!    ( كافي ، ج ۴، ص۸۷ ، ح۲ )

 

39- رعایت یازده نکته هنگام روزه

 

امام صادق (ع) فرمود :

إذا أصبَحتَ صائما فَلْيَصُمْ سَمعُكَ وَ بَصَرُكَ مِنَ الحَرامِ، وَ جارِحَتُكَ وَ جِميعُ أعضائكَ مِنَ القَبِيحِ، وَ دَعْ عَنكَ الهَذْيَ وَ أذَى الخادِمِ، وَ لْيَكُنْ عَلَيكَ وَقارُ الصِّيامِ، وَ الزَمْ مَا استَطَعتَ مِنَ الصَّمتِ وَ السُّـكُوتِ إلاّ عَن ذِكرِ اللّه ِ ، وَ لا تَجعَلْ يَومَ صَومِكَ كَيَومِ فِطرِكَ، وَ إيّاكَ وَ المُباشَرَةَ، وَ القُبَلَ و القَهقَهَةَ بِالضِحكِ؛ فَإنّ اللّه َ مَقَتَ ذلِكَ .

هرگاه روزه گرفتى ، گوش و چشمت را از حرام روزه بدار و همه اعضا و اندامهايت را از زشتى، و پُرگويى و اذيّت كردن خدمتكارت فروگذار . بايد وقار روزه در تو باشد و تا مى توانى خاموش باش ، مگر از ذكر خدا. و روزى كه روزه دارى، با روزى كه روزه ندارى يكسان نباشد ، از نزديكى كردن و بوسيدن همسر و با صداى بلند خنديدن دورى كن ؛ زيرا خداوند اين كارها را دشمن دارد .

(بحار الأنوار ، ج ۹۶، ص۲۹۲، ح۱۶ )

 

40- زدودن وسوسه دل باروزه

پيامبر (ص)فرمود:

مَن سَرَّهُ أن يَذهَبَ كثيرٌ مِن وَحَرِ صَدرِهِ فَلْيَصُمْ شَهرَ الصَّبرِ، وَ ثَلاثَةَ أيّامٍ مِن كُلِّ شَهرٍ

هركه خوش دارد كه بسيارى از وسوسه هاى سينه اش زدوده شود ، ماه صبر (رمضان) و سه روز از هر ماه را روزه بگيرد.   (بحار الأنوار ، ج۹۷، ص۱۰۸، ح۴۸ ))

 

41- روزه باب عبادت

 

پیامبر (ص) فرمود:

لِکُلِّ شَیءٍ بابٌ  وَ بابُ  العِبادَهِ الصَّومِ.

برای هر چیزی دری است ودر عبادت روزه است.(محجه البیضاء ، ج۲ ، ص۱۲۲)