انتظار پیامبر(ص) از اُمّت نسبت به حضرت فاطمه(س)

انتظار پیامبر(ص) از اُمّت نسبت به حضرت فاطمه(س)

با استفاده از روایات رسیده از پیامبر(ص) می فهمیم که انتظارات حضرت از امت خود نسبت به حضرت زهرا چند موضوع مهم است :

• معرفت به زهرا (س)

پیامبر(ص) در نقلی به معرفت به حضرت زهرا (س) سفارش نمود واز امت خواست تا اورا بشناسند و به مقام ومنزلت او معرفت پیدا کنند. خصائل وفضائل او ، مرام  ورفتار او ، عبادت او ، اخلاق  او ، چگونگی کار وتلاش او ، خدمات وزحمات او وچگونگی بهره گیری او از دنیا برای آخرتش وامثال آن  آشنا شوند .

َ رُوِيَ عَنْ مُجَاهِدٍ قَالَ:

«خَرَجَ النَّبِيُّ (ص) وَ هُوَ آخِذٌ بِيَدِ فَاطِمَةَ عَلَيْهَا السَّلَامُ فَقَالَ :

مَنْ عَرَفَ هَذِهِ فَقَدْ عَرَفَهَا وَ مَنْ لَمْ يَعْرِفْهَا فَهِيَ فَاطِمَةُ بِنْتُ مُحَمَّدٍ وَ هِيَ بَضْعَةٌ مِنِّي وَ هِيَ قَلْبِي وَ رُوحِيَ الَّتِي بَيْنَ جَنْبَيَّ فَمَنْ آذَاهَا فَقَدْ آذَانِي وَ مَنْ آذَانِي فَقَدْ آذَى اللَّه.

 

از مجاهد روایت شد که گفت:

رسول خدا (ص) بیرون آمد در حالی که دست حضرت فاطمه (ع) را گرفته بود فرمود:

هر کس این «دخترم» را شناخت که شناخت و هرکه نشناخت بداند که این فاطمه(ع) دختر محمد(ص) است و او پاره تن من و روح من است که در میان دو پهلوی من قرار دارد . هرکه او را بیازارد مرا آزرده و هرکه مرا بیازارد خدای را آزرده است.

منابع شیعه:

کشف الغمه ، اربلی، ج2 ،ص94 .  محجه البیضاء، فیض کاشانی ، ج4 ، ص210 .  بحارالانوار ، علامه مجلسی ،ج43 ،ص54

منبع اهل تسنن:        فصول المهمه ، ابن صباغ، ج1 ، 665  .  مختصر المحاسن المجتمعه ، صفوری ، ص190

 

پس باید حضرت زهرا (س) را هم شناخت وهم شناساند وخود پیامبر(ص) به شناساندن او اقدام نمود .

حال باید بفهمیم  چرا باید او را شناخت وشناساند؟

جهات زیر شاید برخی از دلائل شناخت باشد:

• تکریم وتجلیل او

یعنی شناخته شود تا از او تجلیل شود . اگر فاطمه آنگونه که هست شناخته شود ومراتب فضل وعظمت ومقام قرب او نزد پروردگار وکمالات انسانی او ومراتب ایمانی اوبرای جامعه بشری روشن شود مردم نسبت به او ادای احترام می کنند وقدر می دانند وشأن او را بالا می  برند وبهتر قدر ومنزلت بزرگان خود را می  شناسند .پس  باید حضرت شناسانده شود تا مردم بدانند او یک فرد عادی نیست بل یک فرد استثنایی است .

 

• الگو گیری

یعنی حضرت شناخته  وشناسانده شود تا برای مردم الگوشود ومردم از او درس بگیرند. مردم الگوی خود را دوست می دارند وزندگی او را سرمشق زندگی خود قرار می دهند وهرچه الگوی خود را بیشتر بشناشند بهتر وبیشتر عبرت می گیرند وبهتر اقتدا می کنند ودر حقیقت پیامبر (ص) او را معرفی می کند تا بیشتر مورد توجه وبیشتر سرمشق زندگی قرار گیرد.

• البته در این حدیث ضمن تأکید بر معرفت حضرت فاطمه(س) هشداری نسبت به آزار آن بزرگوار هم داده شد تا کسی جرأت نکند او را مورد آزارجسمی وروحی قرار دهد چراکه پیامبر (ص) آزار اورا آزار خود به حساب آورده است .

در حقیقت پیامبر (ص) وجود مبارک حضرت زهرا (س) را به منزله وجود خود دانسته وبا این تنظیر وتشبیه عظمت او را نشان داده  واو را عصاره خود دانسته است  وهم هشدارداده تا کسی او را نیازارد.

در همین راستا امام صادق علیه السّلام می فرماید:

فَمَن عَرِفَ فاطِمَةَ حَقَّ مَعرِفَتِها فَقَد اَدرَکَ لَیلَةَ القَدرِ.

هر کس به شناخت حقیقی فاطمه علیها السّلام دست یابد، بی گمان شب قدر را درک کرده است .  (بحارالانوار، ج ۴۳، ص ۶۵)

از این می فهمیم که معرفت حضرت فاطمه (س) موضوعی است که مورد عنایت حضرات معصومین (ع) بوده و مومنین در شناخت آن بزرگوار نباید کوتاهی کنند.

 

 

 

• اطاعت از حضرت فاطمه(س)
  از انتظارات پیامبر ازامت خود نسبت به حضرت زهرا (س) اطاعت است .پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند:

یا عَلَیُّ أنْفِذْ لِما اَمَرَتْکَ بِهِ فاطِمَةُ فَقَدْ اَمَرْتُها بِأَشْیاءَ أَمَرَ بِها جَبْرَئیلُ علیه السلام.

ای علی! آنچه را فاطمه علیها السلام بدان امر می کند، انجام ده; زیرا من چیزهایی را به او امر کرده ام که جبرئیل علیه السلام به آنها امر کرده است….

وقتی فاطمه زهرا سلام الله علیها حجت خدا است و حتی پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به حضرت امیرالمومنین علیه السلام دستور اطاعت از ایشان می دهد بدیهی است مومنین باید از او اطاعت کنند و سیره و سخن او را نصب العین خود قرار دهند به ویژه که معصوم است و عاری از گناه و اشتباه که همین هم حجت دیگری است بر اطاعت.

و به عبارتی اگرچه مخاطب این سخن علی (ع) است امااین انتظار عام هست وهمه مومنین باید از حضرت  زهرا(س) اطاعت کنند .چراکه اگر حضرت امیر (ع) باید از حضرت زهرا (س) گوش کند پس دیگران به طریق اولی باید گوش کنند واطاعت نمایند. ودر حقیقت پیامبر(ص) از همه مومنین حتی از حضرت علی (ع) انتظار دارد که از زهرای اطهر گوش کنند واطاعت نمایند چون سخن او سخن خدا است واطاعت از سخن خدا بر همه فرض و واجب است .

 

• تکریم فاطمه(س)

از انتظارات پیامبر (ص) از امت خود نسبت به حضرت فاطمه (س) “تکریم” اواست وحضرت در خطاب به امیر المومنین (ع) فرمود:
يَا عَلِيُّ هَذِهِ بِنْتِي فَمَنْ أَكْرَمَهَا فَقَدْ أَكْرَمَنِي وَ مَنْ أَهَانَهَا فَقَدْ أَهَانَنِي.    (بحارالانوار، ج۴٣، ص١۴١)

ای علی !  این دختر من است؛ هر کس به او احترام بگذارد، به من  احترام گذاشته است و هرکه به او اهانت کند به من اهانت کرده است.

ودر عبارت دیگر فرمود :

يَا عَلِيُّ هَذِهِ بِنْتِي فَمَنْ أَكْرَمَهَا فَقَدْ أَكْرَمَنِي وَ مَنْ أَهَانَهَا فَقَدْ أَهَانَنِي- اللَّهُمَّ بَارِكْ لَهُمَا وَ بَارِكْ عَلَيْهِمَا وَ اجْعَلْ لَهُمَا ذُرِّيَّةً طَيِّبَةً إِنَّكَ سَمِيعُ الدُّعاءِ.    (کشف الغمه ، ج1،ص368 ؛ بحارالانوار ،ج43 ،ص140 ،ح36)

یا علی!  این «فاطمه» دختر من است هرکس او را اکرام کند قطعا به من اکرام نموده و هرکه او را اهانت کند به من اهانت کرده است.   بارالها زندگی شان (علی و زهرا ) را مبارک گردان  و برای شان نسل پاک قرار ده . همانا تو شنونده دعائی.

با این کلمات نورانی، پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم از امت می خواهد، تا حرمت فاطمه سلام الله علیها را نگهدارند ، مقام و منزلت او را بزرگ به شمارند و از توهین و اهانت بر حذر باشند.

و به عبارتی برای سخن او وسیره او احترام قائل شوند و او را بزرگ بشمارند واز او گوش کنند  اعتراض وانتقادی نسبت به او نداشته باشند او را مقتدای خود قرار بدهند . نام او را به عظمت ببرند وبه هنگام نام او درود بفرستند وسخنان او را مثل سخنان پیامبر لازم العمل بدانند .کمترین مسامحه وسهل انگاری نسبت به سخن وسیره او نداشته باشند .

خلاصه باید نام حضرت، یاد حضرت، مقام و منزلت حضرت، عمل و رفتار حضرت در جامعه بزرگ داشته شود و مورد اکرام و احترام قرار گیرد  واز اهانت و توهین وبی اعتنایی و احیانا نعوذ بالله شتم وضرب بر حذر شوند.

 

• محبت به فاطمه(س)
  ازانتظارات پیامبر(ص) از امت نسبت به حضرت زهرا(س) دوستی ومحبت است.

 

مَنْ أَحَبَّ فَاطِمَةَ ابْنَتِي فَهُوَ فِي الْجَنَّةِ مَعِيَ وَ مَنْ أَبْغَضَهَا فَهُوَ فِي النَّار.

هر کس فاطمه علیها السلام دخترم را دوست بدارد، در بهشت با من است، و هر کس با او دشمنی ورزد، در آتش [دوزخ] است.  (بحار الانوار ، ج ۲۷، ص ۱۱۶)

ودرادامه خطاب به جناب سلمان فرمود:

يَا سَلْمَانُ حُبُّ فَاطِمَةَ يَنْفَعُ فِي مِائَةِ مَوْطِنٍ أَيْسَرُ تِلْكَ الْمَوَاطِنِ الْمَوْتُ وَ الْقَبْرُ وَ الْمِيزَانُ وَ الْمَحْشَرُ وَ الصِّرَاطُ وَ الْمُحَاسَبَةُ فَمَنْ رَضِيَتْ عَنْهُ ابْنَتِي فَاطِمَةُ رَضِيتُ عَنْهُ وَ مَنْ رَضِيتُ عَنْهُ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ وَ مَنْ غَضِبَتْ عَلَيْهِ فَاطِمَةُ غَضِبْتُ عَلَيْهِ وَ مَنْ غَضِبْتُ عَلَيْهِ غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِ يَا سَلْمَانُ وَيْلٌ لِمَنْ يَظْلِمُهَا وَ يَظْلِمُ‏ ذُرِّيَّتَهَا وَ شِيعَتَهَا (بحار الانوار ، ج ۲۷، ص ۱۱۶) 

ای سلمان ! دوستی فاطمه در صد جایگاه به حال انسان سودمند است که راحت‌ترین آنها عبارت‌اند از:مرگ، قبر، میزان، سنجش، محشر، و پل صراط و حساب‌کشی؛ پس دخترم فاطمه از هر کس راضی باشد، من از او خشنود می‌شوم و هر کس من از او راضی شوم خدا از او خرسند خواهد بود. و هر کس فاطمه از او خشمگین باشد، من بر او خشم می‌کنم و هر کس من بر او خشم کنم، خداوند بر او غضب می‌کند. ای سلمان وای بر کسی که به فاطمه و به فرزندان و شیعیانش ظلم و ستم کند.

مِنْ مُسْنَدِ أَحْمَدَ بْنِ حَنْبَلٍ رَحِمَهُ اَللَّهُ وَ قَدْ تَقَدَّمَ: أَنَّ رَسُولَ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ أَخَذَ بِيَدِ حَسَنٍ وَ حُسَيْنٍ وَ قَالَ مَنْ أَحَبَّنِي وَ أَحَبَّ هَذَيْنِ وَ أَبَاهُمَا وَ أُمَّهُمَا كَانَ مَعِي فِي دَرَجَتِي فِي اَلْجَنَّةِ يَوْمَ اَلْقِيَامَةِ.

در کتاب مسند احمد بن حنبل آمده است که:

(در باره حضرت فاطمه(س) ) قبلا یاد آوری شده است که: رسول خدا(ص) دست امام حسن و دست امام حسین(علیهما السلام) را گرفت و فرمود:  هرکس مرا دوست بدارد، و این دو ( حسن و حسین(ع) ) و پدر و مادرشان را دوست بدارد؛ روز قیامت در مقام و درجه من در بهشت با من خواهد بود.

البته محبت و دوستی فاطمه (سلام الله علیها) پیش از آنکه برای خود آن بزرگوار مفید باشد برای محبین مهم ومفید است چرا که این محبت هم در دنیا مفید است و هم در آخرت،  هم در جان محب مؤثر است و هم در زندگی اش، هم در فرد اثر نیکو دارد و هم در جامعه.

در حقیقت محبت و مودت به حضرت زهرا (س)در تربیت انسان و اصلاح رفتار و کردار انسان تاثیر گذار است و انسان از این محبت هم در دنیا بهره می برد و هم در آخرت.

 

• صلوات بر فاطمه(س)
  از انتظارات پیامبر از امت صلوات بر حضرت زهرا (س)  است چنانکه فرمود:

یا فاطِمَةُ، مَنْ صَلّی عَلَیک، غَفَرَ اللّهُ لَهُ، وَأَلْحَقَهُ بی حَیثُ کنْتُ مِنَ الْجَنَّةِ.( بحار الانوار، ج43،ص55 )

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود:  ای فاطمه، هرکس بر تو صلوات فرستد، خداوند او را می آمرزد و در بهشت، هر کجا که باشم، به من ملحق خواهد کرد.

صلوات بر حضرت زهرا سلام الله علیها هم سفارش دیگری از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به امت است.صلوات بندگان ومومنین که نوعی دعا است هم برای اهل صلوات مؤثر و مفید است و هم برای زهرای أطهر سلام الله علیها.

بی شک صلوات بر آن حضرت موجب افزایش درجات او در عالم آخرت و باعث جذب بیشتر رحمت الهی برای آن بزرگوارخواهد بود .

وچنانکه از حدیث پیامبر عظیم الشأن (ص) استفاده می شود صلوات بر صدیقه کبری (س) برای  اهل صلوات هم حد اقل دو نتیجه دارد یکی غفران وآمرزش ودیگری ملحق شدن  به پیامبر در بهشت واین کم نتیجه یی نیست.

کیفیت صلوات بدین شرح است:

اللّهُمَّ صَلِّ عَلی فاطِمَةَ وَ اَبیها وَ بَعْلِها وَ بنیها وَالسِّرِّ الْمُسْتَوْدَعِ فیها بِعَدَدِ ما اَحاطَ بِه عِلْمُکَ.

 

• زیارت فاطمه(س)
  از انتظارا پیامبر(ص) نسبت به حضرت زهرا (س)  زیارت حضرت است  وپیامبر در حدیثی فرمود:

… مَنْ زَارَ فَاطِمَةَ فَكَأَنَّمَا زَارَنِی. ( بحار الانوار، ج43،ص58 )

هر کس فاطمه (علیها السلام) را زیارت کند، مانند این است که مرا زیارت کرده است.

زیارت حضرت یعنی اینکه به او سلام شود چه از دور و چه از نزدیک. چه در قالب زیارتنامه یا غیر زیارتنامه. چه عرض حاجت بشود و یا نشود. مهم در زیارت آن ارتباط و اتصال است.

پس اگر این ارتباط در قالب سلام و زیارت حاصل شود آن نتیجه دلخواه حاصل خواهد شد . و این زیارت تاثیر مثبت خود را خواهد گذاشت؛ یعنی زیارت علاوه بر پاداشی که برای زائر خواهد شد نوعی صفای باطن و نورانیت قلب هم ایجاد خواهد کرد؛ یعنی زائر با زیارت خود زنگار قلب را می زداید، آلودگی گناه را از بین می برد و به خاطر قرب به مقام عصمت جان او جلا می یابد و امور باطنی اش صفا و صیقل خواهد یافت.  شاید به همین خاطر باشد که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم زیارت حضرت زهرا سلام الله علیها را به مثابه زیارت خود می شمارد.

• پرهیز از دشمنی با فاطمه(س)
  از انتظارات پیامبر(ص) از امت پرهیز از دشمنی با فاطمه (س) است  ولذا فرمود:

یا فَاطِمَةُ ! لَوْ انَّ کُلَّ نَبِیٍّ بَعَثَهُ اللَّهُ وَ کُلَّ مَلَکٍ قَرّبهُ شَفَعُوا فی کُلِّ مُبْغِضٍ لَکِ غَاصِبٍ لَکِ مَا أَخْرَجَهُ اللَّهُ مِنَ النَّارِ أَبَداً. ( بحار الانوار، ج76،ص 354  وکتاب کنز الفوائد،ج1،ص150)

ای فاطمه! اگر تمام پیامبرانی که خداوند متعال متعال  برانگیخت و تمام فرشتگانی را که مقرب درگاه خود قرار داد، بخواهند برای هر کینه توزی که حق تو را غصب نموده است، شفاعت نمایند، هرگز خدا او را از آتش [دوزخ] خارج نخواهد ساخت.

بغض و کینه که از امور باطنی است آن قدر قبیح، زشت و شفاعت ناپذیر است که اگر همین بغض از درون به برون راه پیدا کند و از دل به جوارح و اعضا انتقال یابد و هویت خارجی پیدا کند و به دشمنی عملی تبدیل گردد، به مراتب زشت تر، قبیح تر و نابخشوده تر خواهد شد.

و اگر هم این بغض که یک عمل قلبی است تبدیل شود به بدزبانی، بدرفتاری، بد مرامی و تبدیل شود به ایذاء، آزار و آسیب رسانی و تبدیل شود به ضربات جسمی و روحی، جرم نابخشودنی و گناه شفاعت ناپذیر خواهد شد.

از این روست که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم بغض به حضرت فاطمه سلام الله علیها را به ویژه آنگاه که این بغض صورت عملی به خود پیدا کند، شفاعت ناپذیر دانسته و حجم جرم و گناه آن را بسیار شدید و سنگین قلمداد نمود.

 

• پرهیز از ظلم

واز انتظارات پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) از امت خود اجتناب از ظلم وستم به زهرای اطهر(س) است  وبه همین خاطر فرمود:

مَلْعُونٌ مَلْعُونُ مَنْ یَظلِمُ بَعدی فَاطِمَةَ اِبنَتی وَ یَغصِبُها حَقَّهَا وَ یَقتُلُها. (بحار الانوار ، ج73 ، ص354)

نفرین باد ، نفرین باد بر کسی که پس از من به فاطمه علیها السلام دخترم ستم کند و حقش را غصب نماید و او را بکشد.

ویا فرمود:

حُرِّمَتِ الجَنَّهُ عَلی مَن ظَلَمَ اَهلَ بَیتی وَ آذانی فی عِترَتی. (تفسیرالقرطبی، ج16 ، ص22)

بهشت حرام است بر کسیکه به اهل بیتم (ع) ستم کند و با آزردن عترتم مرا بیازارد.

ظلم در همه جا و به همه کس بد است، اما ظلم به افراد مقدس و پاک بدتر است به ویژه عناصر پاکی که در تشکیلات الهی و شبکه وحی قرار دارند که ظلم به آنها نوعی ظلم به خدا و ظلم به پیامبر و ظلم به مومنین به شمار می آید.

ظلم به حضرت فاطمه سلام الله علیها از این قبیل است؛ یعنی ظلم به آن حضرت فقط ظلم به شخص نیست بلکه ظلم به یک جریان و سیستم حق و ظلم به خدا و رسول است.

از این رو است که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) جرم آن را شدید می شمارد و کیفر آن را هم سخت نشان می‌دهد. و لعنت خدا در مقابل این جرم را تکرار می‌کند وکیفر این ظلم را  “لعنت خدا” که همان عذاب شدید الهی باشد بر می شمارد.

در این حدیث ملاحظه می شود که غصب حق آن بزرگوار را در ردیف ظلم به حساب می آورد.