آشپزی و اسراف
اسراف یعنی تجاوز از مرز اعتدال در هزینه زندگی و هدر دادن مال و امکانات زندگی. آشپز از دو جهت باید مواظب باشد: یکی آنکه اسراف صورت نگیرد و خود دقت کند تا در تهیه غذا دچار اسراف نگردد و دیگر آنکه غذایی درست نکند که بخاطر بد بودن آن کسی نتواند استفاده کند و دور بریزد و نعمت خدا را تباه نماید.
از این رو اگر اسراف همه جا ممنوع و حرام باشد در نزد آشپز این ممنوعیت و حرمت ، مضاعف و تشدید می گردد . ملاک اسراف ، تباه نمودن مال و زیان رساندن به بدن است چنانکه امام صادق (ع) فرمودند:
اِنَّما الإسرافُ فیما اَفسَدَ المالَ وَ اَضَرَّ بِالبَدَنِ[1]
(همانا اسراف آن اقدامی است که
منجر به تباهی مال و زیان به بدن شود)
اگر اسراف چنین است که هست پس در سیستم آشپزی اگر مواظبت نشود به گونه ای که ارزاق تباه شود ، برنج ، روغن ، حبوبات، سیب زمینی و پیاز و امثال اینها فاسد گردند و یا ریخته پاش شوند هر چند اندک، اسراف و حرام است.
در روایتی از امام صادق (ع) وارد شده که فرمودند :
اَدنَی الاِسرافِ هَرا قَةُ فَضلِ الإناءِ وَ ابتِذالُ ثَوبِ الصَّونِ وَ اِلقاءُ النَّوی[2]
(کمترین اسراف آن است که ته مانده ظرف به دور ریخته شود و لباس خوب مهمانی به عنوان لباس کار استفاده گردد و یا اینکه هسته خرما بدور انداخته شود)
اگر اسراف تا این اندازه وسیع باشد که هست ، سیستم آشپزی خیلی باید احتیاط کند به ویژه در آشپزی هایی که بصورت وسیع و زیاد تهیه می شود و در یک رقم بالایی غذا تهیه می گردد که در این صورت خیلی باید مواظب بود تا ارزاق اندک و غذای کم که اصولا در کنار غذای فراوان به چشم نمی آید دور ریخته نشود و با تسامح و غفلت ، دچار تباهی نگردد.
به ویژه در شستشوی ظروف و اقلام خوردنی ، آب زیاد و بیش از اندازه مصرف نشود . حاصل آنکه از آسیبهای آشپزی اسراف است و باید به شدت مواظب بود تا صورت نگیرد حتی در میزان و مقدار اندک. چون اسراف، اسراف است و حرام . فرقی بین کم و زیاد در حرمت نیست . ونه تنها حرام است و عالم قیامت کیفر دارد، در دنیا هم آثار بد و زیان بار از جمله زوال نعمت دارد.
امام کاظم (ع) فرمودند:
مَن بَذَّرَ وَ اَسرَفَ زالَت عَنهُ النِّعمَةُ[3]
(هر کس تبذیر و اسراف کند نعمت از دست او برود)
[1] – احسان بخش، صادق، آثار الصادقین ج8 ،ص 483
[2] – ابن یعقوب الکلینی، ابوجعفرمحمد، الکافی ، ج6 ، ص460
[3] – مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار ، ج77 ، ص327
