بازی ها وسرگرمی ها در فضای مجازی
یکی از بهره های فضای مجازی ، بازی وسرگرمی است . بازی کردن یعنی انجام کاری به قصد لذت و تفریح . [1]
براین اساس ، بازی ، کاری است که فائده ونتیجه عقلائی نداشته ، فقط انسان را سرگرم می کند ؛ هر چند که امروزه برخی از بازی ها به قصد افزایش هوش وتوانایی درک انسانها و یا با اهداف خاص سیاسی ودینی طراحی می شوند .
بازی ذاتا حرام نیست بلکه امری مباح و جایز است ؛ چون منعی ندارد که انسان ، گاه کاری را به قصد تفریح و لذت انجام دهد واحیانا کاری که منافع مالی ومادی ندارد، صورت دهد تا از این طریق مدتی خود را از مشکلات و گرفتاریهای زندگی خلاص کند و لحظاتی – هر چند کوتاه – روح و جان خود را از کار وتلاش و امور روز مره زندگی غافل سازد وبه تفریح ولذت به پردازد .
زندگی انسان باید با هدایت عقل بگذرد و چراغ و راهنمای زندگی ، باید عقل و خرد انسان باشد وتازمانی که عقل بر زندگی حاکم باشد ، آن زندگی رو به رشد و رو به کمال است واگر از عقل به دور شد زندگی رو به سقوط خواهد رفت .
از این رو، نباید ازمدار عقل خارج شد و از هر آنچه که باعث زوال عقل است مثل شراب و هر چیز مست کننده و یا خشم و غضب ، پیروی از هوس و نیز سرگرم شدن طولانی به بازی و تفریحات باید حذر نمود ؛ چرا که این امور ، عقل را دور می کند و انسان را از پرداختن به امور مفید وضروری باز می دارد .
امام امیر المومنین (ع) فرمودند :” شَرُّما ضیعَ فیهِ العُمرُ، اَللَّعبُ” ؛[2] بدترین چیزی که عمر انسان با آن تباه می شود ، بازی است .
ونیز فرمودند : ” لایَثُوبُ العَقلُ مَعَ اللَّعبِ ” ؛[3] عقل و بازی باهم سازش ندارند.
پس بازی اگر چه ذاتا حرام نیست اما اگر از حد خارج شده وبه افراط برسد ممنوع است . سرگرم شدن به فضای مجازی واستفاده از آن به عنوان یک محیط برای بازی و سرگرمی ، اگر چه ذاتا حرام نیست ؛ اما اگر از حد بگذرد ، به ویژه اگر به صورت اعتیاد درآید ، به طور قطع دارای اشکال بوده واسلام آن را نمی پسندد وبشدت از آن برحذرمی دارد.
متأسفانه عده ای به جای اینکه از فضای مجازی بهره مفید برده و از این دریای بی کران علم وآگاهی در جهت رشد وترقی خود واطرافیان سود به برند ، تنها به بخش بازی ها وسرگرمی ها ی آن پرداخته وخود را با آن مشغول می دارند وتا جایی پیش می روند که به آن معتاد می گردند ؛ به نحوی که از زندگی روزمره خود غافل شده و از مشاغل مفید و مؤثر باز می مانند.
امام علی (ع) در این خصوص می فرماید : ” لایَفلَحُ مَن وَلَهَ بِاللَّعبِ وَ استَهتَرَ بِاللَّهوِ وَالطَّرَبِ” ؛[4] هرگز رستگار نمی شود آن کس که شیدای بازی شود و به کار بیهوده وجزئیات شیفته گردد.
خلاصه سخن آنکه ، انجام بازی درفضای مجازی صرف نظر از نوع حرام آن – که ممنوع و نامشروع است و انسان باید از آن اجتناب نماید – نباید به حد افراط و زیاده روی برسد ؛ به نحوی که جای کار و تلاش را اشغال نموده و مزاحم جریان عادی زندگی ومانع انجام کارهای عقلانی وپرداختن به امور مفید و ضروری گردد ویا حتی به صورت اعتیاد درآید ؛ به گونه ای که برافکار و اندیشه فرد مسلط شده وتا جایی پیش رود که وی دائم به آن مشغول شود ونتواند آن را ترک کند ؛ دراین صورت ، به طورقطع بازی ، در فضای مجازی دارای اشکال بوده وممنوع است ؛ هم از نظرعقل ، هم شرع وهم عرف .
اما اگر چنین نشود ؛ یعنی بازی به صورت عادت درنیاید و افراطی هم در کار نباشد ، بلکه گاهی از باب زنگ تفریح زندگی ، لحظاتی به بازی وسرگرمی مشغول شود ، مانع ندارد.
– معارف ومعاریف ، ج 5 ، ص39 ، کلمه لعب [1]
[2] – آثارالصادقین ، ج20 ، ص186
[2] – غررالحکم ، حدیث 771
[4] – عیون الحکم والمواعظ ، ص414
