اندیشه بنان

عفت دامن

عفت دامن ، یعنی مهار غریزه جنسی و پرهیز از روابط نامشروع با زن نا محرم .عفت دامن یعنی پاکدامنی وحفظ فرج از آمیزش حرام.

قبلاً در بحث پاک چشمی به نحوی از این مقوله هم سخن رفت و به گونه ای از پاکدامنی هم بحث شد و در روایات ذکر شده هم به عفت فرج ، اشاره شد.

اما در اینجا هم با اشاره و توضیحی مختصر به آن پرداخته و به اهمیت پاکدامنی ها و زیان آلودگی جنسی پرداخته خواهد شد .

در آیات و روایات از این عفت، تعبیر به عفت فرج شده است .منظور از فرج مجموع مواردی از زن و مرد است که باید پوشیده شود و فقط اختصاص به شرمگاه پس و پیش مرد یا زن ندارد بلکه تمام مواردی از زن و مردکه دیدنش شایسته نیست ولازم است پوشیده شود را شامل است

. فرج همان عورتی است که فقهاء محترم در کتب فقهی و رساله ها پوشاندن آن را در زن و مرد لازم دانستند .

اگر چه عورت در عرف مردم به شرمگاه پس و پیش مرد یا زن گفته می شود و ما به همین خاطر از باب ادب تعبیر به “دامن”  کردیم ولی مقصود ما از فرج وعورت همان عورت عام زن و مرد است که از نظر فقهی باید پوشانده شود و از تعرض اجنبی باید مصون ماند .

این صیانت و حفظ را عفت گویند. عفت فرج و عفت دامن یعنی حفظ مجموع عورتها خواه عورت خود وخواه عورت دیگران . حفظ عورت یعنی اینکه مومن نه عورت کسی را هتک کند و نه عورت خود را در معرض دید قرار دهد.

حفظ عورت در واقع دو جنبه دارد یکی مربوط به خود و دیگری مربوط به دیگران .

وقتی گفته می شود انسان باید عفیف باشد و عفت فرج داشته باشد یعنی اینکه در  صیانت فرج خود وحفظ عورت خود تلاش کند و هم اینکه به عورت دیگری چشم طمع ندوزد و حریم را هتک نکند.

قرآن کریم همین مضمون را چنین بیان می کند :

قُل لِلمُؤمِنینَ یَغُضُّوا مِن اَبصارِهِم وَ یَحفَظُوا فُرُوجَهُم (سوره نور آیه30 )

به مومنین بگو چشم های خود را فروبندند و فرجها و عورتهای خود را بپوشانند .

این خطاب به مردها است و نسبت به زن ها هم همین تعبیر را دارد.

وَ قُل لِلمُؤمِناتِ یَغضُضنَ مِن اَبصارِهِنَّ وَ یَحفَظنَ فُرُوجَهُنَّ (سوره نور، آیه 31)

به زنهای مومن هم بگو که چشم های خود را فرو بندند و عورتهای خود را حفظ نمایند.

چنین کاری  یعنی حفظ عورت و عفت فرج آنقدر مهم و حساس است که در روایات عبادت بلکه افضل عبادت به شمار آمد .

امام باقر(ع) فرمود:   ما عُبِدَاللهُ  بّشَیئٍی اَفضَلُ مِن عِفَّهِ بَطنٍ وَ فَرجٍ. (آثارالصادقین، ج13 ص289؛کافی، ج3  ،ص129 ؛ سفینه البحار، ج2 ،ص207 )

یعنی برترین نوع عبادت آن است که انسان شکم خود را از حرام و دامن خود را از امور نامشروع منزه دارد.

و در تعبیری دیگر از آن امام بزرگوار چنین آمده است:

ما مِن عِبادَهٍ  اَفضَلُ عِندَ اللهِ مِن عِفَّهِ بَطنٍ وَ فَرجٍ . (آثارالصادقین ، ج13  ، ص289 ؛ کافی ، ج3  ،ص129 ؛ سفینه البحار، ج2 ، ص 207 )

هیچ عبادتی پیش خدا برتر از عفت شکم و عفت دامن نیست.

ابوبصیر نقل می کند که مردی خدمت امام باقر(ع) رسید و عرض کرد: اِنّی ضَعیفُ العَمَلِ قَلیلُ الصِّیامِ وَلکِن اَرجُو اَن لا آکُلَ اِلّا حَلالاً  وَ لا اَنکَحُ اِلّا حَلالاً  فَقالَ وَ اَیُّ جِهادٍ اَفضَلُ مِن عِفَّهِ بَطنٍ وَ فَرجٍ . (آثارالصادقین ، ج13  ، ص361 )

من انسانی ضعیف العمل هستم و عمل نیکم اندک و روزه های مستحبی ام ناچیز است ولکن امیدوارم که جز حلال نخورم و جزحلال ، روابط زناشوئی نداشته باشم .

حضرت فرمود: کدام کار و تلاش و کدام جهاد برتر از پاک شکمی و پاکدامنی است .

یعنی اگر کسی در زندگی به مقوله شکم و دامن توجه کند و به لقمه حلال و روابط جنسی  مباح همت عالی داشته باشد توانسته زندگی خود را حفظ کند ، زندگی سالم دنیای خود را تضمین و زندگی آخرت خود را تأمین نماید.

چون عمده گناه و اکثر قریب به اتفاق معصیت از این دو طریق پدید می آید و هیچ چیزی به مانند عفت و پاک نگهداری این دو مقوله ، انسان را صیانت نمی کند.

مقوله عفت فرج و پاکدامنی آن قدر مهم است که اگر جوانی به هر دلیل قادر به ازدواج و تأمین غریزه جنسی از طریق حلال نباشد مجاز به گناه نیست و تا نیل به امکانات ازدواج وظیفه دارد عفت خود را حفظ کند ، عفت چشم خود را حفظ و عفت دامن خود را هم محفوظ دارد .

قرآن  در سوره نور آیه 33 می فرماید:

وَ لِیَستَعفِفِ الَّذینَ لا یَجِدُونَ نِکاحاً حَتّی یُغنِیَهُمُ اللهُ مِن فَضلِهِ  : آنانکه امکان نکاح و ازدواج برایشان فراهم نیست باید عفت به خرج دهند تا خداوند متعال از فضل خود امکان ازدواج برای شان فراهم کند وبه آنان  غنا  بخشد .

یعنی فقر و نداری بهانه ای برای بی عفتی نخواهد شد. چون اگر بی عفتی در انسان پدیدآید ، انسان تباه خواهد شد و دین و دنیای خود را از دست خواهد داد هر چند بعداً غنی شود و هر چند به ظاهر دنیایی آباد برای او فراهم آید. چون اگر چه دنیای او حالا آباد شد اما چون او بی عفتی نمود ساختار دینی و انسانی و ایمانی خود را از دست داد .

اگر انسان بی عفت شد، غیرت ناموسی را از دست خواهد داد و اگر انسان بی غیرت شد حرمت خود و خانواده او هم شکسته می شود، انسان بی عفت که به حریم دیگری تعدی می کند نمی داند که با این بی عفتی به یک بی عفت دیگر چراغ سبز نشان داده تا او هم به حریم این تعدی نماید .چون جواب بی عفتی،  بی عفتی و جزای بی غیرتی ، بی غیرتی است.

امام صادق(ع) فرمود: عُفُّوا عَن نِساءِ النّاسِ تُعفَف نِسائُکُم (آثارالصادقین، ج13  ، ص359  )

نسبت به ناموس مردم عفت به خرج دهید تا نسبت به ناموس شما عفت به خرج داده شود.

یعنی اگر نسبت به ناموس مردم پاکدامنی به خرج دادی و عفیف بودی به ناموس شما هم پاکدامنی به خرج داده خواهد شد و رفتار عفیفانه خواهند داشت.

به ویژه آنانکه جمیل و زیبایند و به ویژه آنانکه قدرت و امکان بی عفتی دارند .قطعاً پاداش اینها افزون و ثوابشان مضاعف و عفا ف شان اکمل خواهد بود.

امام امیر المومنین (ع) فرمود:

زَکاهُ الجِمالِ العِفافُ . زکات زیبایی عفاف است (میزان الحکمه، ج6  ،ص359 )

یعنی زیبائی و جمال که نعمت الهی است دارای زکات است و زکات آن عفت است .هر چه زیبایی بیشتر، عفت بیشتر.

و همان حضرت در عبارتی دیگر فرمود:

مَا المُجاهِدُ الشَّهیدُ فی سَبیلِ اللهِ بِاَعظَمَ اَجراٌ مِمَّن قَدَرَ فَعَفَّ فَکادَ العَفیفُ اَن یَکُونَ مَلَکاً مِنَ المَلائِکَهِ . (  میزان الحکمه ، ج6  ،ص359   ؛  نهج البلاغه ، حکمت 474 )

پاداش مجاهدی که در راه خدا جهاد نمود و به شهادت رسید بزرگتر از پاداش کسی که قدرت برگناه داشت اما عفت پیشه نمود و گناه نکرد  نیست. آنگاه سخن را از این فراتر می برد و می فرماید انسان عفیف می رود که فرشته ای از فرشتگان شود.

خلاصه از عفیف هر چه بگوئیم کم گفتیم . عفت نعمت بزرگی است برای کسیکه امکان گناه دارد اما عفت مانع او می شود واورا از معصیت باز می دارد به ویژه آن جوانانی که عاشق شدند و در چنبره عشق اسیر شدند و می رود که عشق سوزان و شعله مشتعلش آنها را از مدار خارج کند و به انحراف بکشاند و بستر گناه را برایشان تسهیل نماید که در این صورت عفت شان  ارزش فوق العاده خواهد داشت .

پیامبر(ص) فرموند:

مَن عَشِقَ   وَ کَتَمَ  وَ  عَفَّ  وَ صَبَرَ غَفَرَ اللهُ لَهُ  وَ اَدخَلَهُ الجَنَّهَ .آثارالصادقین، ج 13 ،ص288؛ کنز العمال،  ج3  ، ص373 )

و هر کس عاشق شود و عشق خود را کتمان نموده ، عفت پیشه کند و در مواجهه با گناه استقامت ورزد خداوند متعال گناهان او را می آمرزد و او را  وارد بهشت می کند.

در واقع چنین انسانی دو پاداش دارد یکی سلبی و دیگری ایجابی یعنی هم گناهان او آمرزیده می شود وعلاوه بر آمرزش، وارد بهشت هم می شود.

از آنچه تا اینجا گفته شد معلوم شد عفت گوهری است که هرگاه نصیب انسان شود زندگی او را در مسیر مستقیم و در طریق طاعت و بندگی قرار داده و او را در راه سعادت و خوشبختی رهنمون می شود .

خداوند متعال هم هر گاه تصمیم بگیرد به انسان خیری برساند همین عفت را نصیب او می کند.

امام امیر المومنین (ع) فرمود:

اَذا اَرادَ اللهُ بِعَبدٍ خَیراٌ اَعَفَّ بَطنَهُ عَنِ الطَّعامِ وَ فَرجَهُ عَنِ الحَرامِ.  (آثار الصادقین، ج13 ،ص289  ؛ عزر الحکم ، ج1  ، ص 320 )

خداوند متعال هر گاه اراده کند به بنده ای خیر برساند به او عفت عطاء می کند تا شکم او را از طعام غیر مجاز پاک کند و دامن او را از آلودگی به حرام.

آری عفت خیر است بلکه سرسلسله همه خیرات است .

امام علی( ع) فرمود : اَلعِفَّهُ رَأسُ کُلِّ خَیرٍ .  (آثار الصادقین ، ج13  ،ص359 )