اندیشه بنان

 

 

 بازی ها وسرگرمی ها در فضای مجازی  

یکی از بهره های فضای مجازی ، بازی وسرگرمی است . بازی کردن یعنی انجام کاری به قصد لذت و تفریح . [1]

براین اساس ، بازی ، کاری است که فائده ونتیجه عقلائی  نداشته ،  فقط انسان را سرگرم می کند ؛  هر چند که امروزه برخی از بازی ها به قصد افزایش هوش وتوانایی درک انسانها و یا با اهداف خاص سیاسی ودینی طراحی می شوند .

بازی ذاتا حرام نیست بلکه امری مباح و جایز است ؛ چون منعی ندارد که انسان ، گاه کاری را به قصد تفریح و لذت انجام دهد واحیانا کاری که منافع مالی ومادی ندارد،  صورت دهد تا از این طریق مدتی خود را از مشکلات و گرفتاریهای زندگی خلاص کند و لحظاتی – هر چند کوتاه –  روح و جان خود را از کار وتلاش  و امور روز مره زندگی غافل سازد وبه تفریح ولذت به پردازد .

زندگی انسان باید با هدایت  عقل بگذرد و چراغ و راهنمای زندگی ، باید عقل و خرد انسان باشد وتازمانی که عقل بر زندگی حاکم باشد ، آن زندگی رو به رشد و رو به کمال است واگر از عقل به دور شد  زندگی رو به سقوط خواهد رفت  .

از این رو، نباید ازمدار عقل خارج شد و از هر آنچه که باعث زوال عقل است  مثل شراب و هر چیز مست کننده و یا خشم و غضب ، پیروی از هوس و نیز سرگرم شدن طولانی به بازی و تفریحات  باید حذر نمود ؛ چرا که این امور ، عقل را دور می کند  و انسان را از پرداختن به امور مفید وضروری باز می دارد .

امام امیر المومنین (ع) فرمودند :” شَرُّما ضیعَ فیهِ العُمرُ، اَللَّعبُ” ؛[2]  بدترین چیزی که عمر انسان با آن تباه می شود ، بازی است .

 

ونیز فرمودند : ” لایَثُوبُ العَقلُ مَعَ اللَّعبِ ” ؛[3]   عقل و بازی باهم سازش ندارند.

پس بازی اگر چه ذاتا حرام نیست اما اگر از حد خارج شده وبه افراط برسد ممنوع است . سرگرم شدن به فضای مجازی واستفاده از آن به عنوان یک محیط برای  بازی و سرگرمی ، اگر چه ذاتا حرام نیست ؛ اما  اگر از حد بگذرد ، به ویژه اگر به صورت اعتیاد درآید ، به طور قطع دارای اشکال بوده  واسلام آن را نمی پسندد وبشدت از آن برحذرمی دارد.

متأسفانه عده ای به جای اینکه از فضای مجازی بهره مفید برده و از این دریای بی کران علم وآگاهی در جهت رشد وترقی خود واطرافیان سود به برند ، تنها به بخش بازی ها وسرگرمی ها ی آن پرداخته وخود را با آن مشغول می دارند وتا جایی پیش می روند که به آن معتاد می گردند ؛ به نحوی که از زندگی روزمره خود غافل شده  و از مشاغل مفید و مؤثر باز می مانند.

امام علی (ع) در این خصوص می فرماید : ” لایَفلَحُ مَن وَلَهَ بِاللَّعبِ وَ استَهتَرَ بِاللَّهوِ وَالطَّرَبِ” ؛[4]   هرگز رستگار نمی شود آن کس که شیدای بازی شود و به کار بیهوده وجزئیات شیفته گردد.

خلاصه سخن آنکه ، انجام بازی درفضای مجازی صرف نظر از نوع حرام آن – که ممنوع و نامشروع است و انسان باید از آن اجتناب نماید  –  نباید  به حد افراط و زیاده روی برسد ؛ به نحوی که جای کار و تلاش را اشغال نموده و مزاحم جریان عادی زندگی ومانع انجام کارهای عقلانی وپرداختن به امور مفید و ضروری گردد ویا حتی به صورت اعتیاد درآید ؛ به گونه ای که  برافکار و اندیشه فرد مسلط شده وتا جایی پیش رود  که وی دائم به آن مشغول شود ونتواند آن را ترک کند ؛  دراین صورت ، به طورقطع بازی ، در فضای مجازی دارای اشکال بوده وممنوع است ؛ هم از نظرعقل ، هم شرع وهم عرف .

اما اگر چنین نشود ؛ یعنی بازی به صورت عادت درنیاید و افراطی هم در کار نباشد ،  بلکه گاهی از باب زنگ تفریح زندگی ،  لحظاتی به بازی وسرگرمی مشغول شود ، مانع ندارد.

 –  معارف ومعاریف ، ج 5 ، ص39  ، کلمه لعب [1]

[2]  –   آثارالصادقین ،  ج20 ، ص186

[2]  –   غررالحکم ، حدیث 771

[4]  –   عیون الحکم والمواعظ ، ص414