- فضای مجازی و اجتناب از نشر علوم غیر مستند
بدون شک ، یکی از شروط مسلّم ارائه علوم ، آن است که مطلب مورد نظر مستند باشد و از مبنای منطقی ، تجربی و یا دینی برخوردار باشد. هر وهم و تصوری را به نام علم نمی توان مطرح ساخت و هر خیال و توهمی را به نام دانش نمی توان منتشر نمود و هر سخن غیر واقع را به عنوان واقع نمی توان ارائه کرد .
اگر بنا باشد هر کسی ، هر سخن نادرست و غیر واقعی را در فضای مجازی منتشر نماید ، آن وقت ، فضای مجازی نه تنها غیر قابل اعتماد بلکه غیر قابل استفاده خواهد گشت .
به منظور حفظ امنیت علمی و غنای فضای مجازی ، هر مطلبی که در آن انتشار می یابد باید درست ، مستند، متقن و قابل اعتماد باشد.
به دلیل آفت های بی شمار سخنان کذب است که منابع دینی از سخن مبتنی بر ظن و گمان برحذر داشته و آن را ملامت نموده و همگان را به علم ویقین و ارائه سخن مطابق با واقع و مستند به عقل ومنطق فرا خوانده اند .
پیامبر(ص) فرمود: ” اِذاظَنَنتُم فَلاتُحَقِّقُوا .” [1] هرگاه به چیزی گمان بردید ، آن را حقیقت مپندارید.
معنای این فرمایش آن است که گمان ، گمان است و حقیقت نخواهد بود پس گمان را لباس حقیقت نپوشانید و به دیگران ارائه ندهید.
امام امیر المومنین (ع) نیز فرمودند : ” لاتَقُولُوا فیما لاتَعرِفُونَ . ” ؛ [2] چیزی را که نمی دانید و هنوز به آن معرفت پیدا نکردید ، نگوئید.
و همچنین فرمودند :
” دَعِ القَولَ فیمالاتَعرِفُ ” ؛ [3] سخن گفتن پیرامون آنچه نمی دانی را واگذار و به آن نپرداز .
در قرآن آمده : ” یااَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللهَ وَقُولُوا قَولًا سَدیدًا ” ؛ [4]
ای مومنین ! تقوا پیشه کنید و سخن محکم و استوار بگویید.
حاصل تمامی آیات وروایات در این خصوص آن است که دقت شود تا هر آنچه تحت نام علم و دانش ارائه می شود ، علمی و مستند باشد و نیز باید از نشرسخنان ناشی از وهم و خیال و گمان و بیان مطلب بی مدرک و سند وحرفهای نامعتبر پرهیز کرد و با نقل سخنان بی اساس وبی سند ، مردم را به انحراف نکشید.
[1] – نهج الفصاحه ، ص 38
[2] – غررالحکم ، ص278
[3] – تحف العقول ، ص 69
[4] – احزاب : 69
