اندیشه بنان موسسه فرهنگی
خویش وخویشاوند
مفهوم خویش
خویش در مقابل غریب وبیگانه یعنی نزدیک ونزدیکان و دودمان که در عربی از آن تعبیر به : قوم ، قبیله، قریب ، اقرباء، ذوی القربی ، عشیره ، حمیم ، محم ، اُسرَه ، شجره و نسیب می شود و به کسانی گفته می شود که از طریق نسب ویا سبب با انسان پیوند می خورند .
بنا براین عمو ، عمه ، دایی ، خاله وفرزندان شان ونوادگان شان ، اجداد وجدات ، برادران وبرادر زادگان ، خواهران وخواهرزادگان ونوادگان شان وخلاصه همه آنهایی که از طریق رَحِم ، خون ، نسب ، ژن و عِرق به هم پیوند می خورند از خویشان به شمار می آیند .
وهمینطورکسانی که از طریق ازدواج وبه سبب ازدواج منسوب ونزدیک می شوند مثل پدر زن ومادر زن وداماد وامثال آن ، آنها هم خویش به شمار می آیند .
وحتی دوستانی که دوستی شان خالص بوده وسالهای متمادی بر آن دوستی گذشته هم خویش به شمار می آیند. در روایتی از امام رضا (ع) وارد شده که دوستی بیست ساله جزء خویش وخویشان به شمار می آید . حضرت فرمود:
مَوَدَّۀ عِشرینَ سَنَهً قَرابَهٌ .
دوستی بیست ساله نوعی خویشاوندی است . (بحار الانوار ، ج۷۴ ، ص۱۷۵)
بنا براین خویشان سه دسته شدند :خویشان نسبی ، خویشان سببی و دوستان بیست ساله وبالای بیست ساله.
پس هرآنچه آداب رفتاری که در این رابطه مطرح می شود برای هر سه دسته خواهد بود .
البته ملاک خویشاوندی همان نزدیک بودن ومرتبط بودن ، انس والفت داشتن است وبه همین ملاک چه بسا غریب با انس والفت قریب وخویشاوند می شود وچه بسا قریب وخویشاوند که با قطع ارتباط ودوری از هم غریب وبیگانه می گردد.
پس ارتباط خویشاوندی یعنی آمد وشد نزد یکدیگر ، یعنی سلام وعلیک ، یعنی مکاتبه بایکدیگر ، یعنی رد وبدل نمودن پیام احوالپرسی ، یعنی اظهار محبت ، کمک مالی به همدیگر.
